рабочие программы по истории 7-9 кл

Аңлатма язуы Бу уку программасы типовой программалар рәтенә керә. Программа мәктәптә 7 сыйныфта тарих курсыннан белем бирү өчен төзелгән. Бу программа Яңа тарих курсын, Россия тарихы курсын һәм Татарстан тарихы курсын үз эченә ала, аларның XV гасыр ахыры –XVIII гасырлардагы үсешен үз эченә ала. Бу курсның бурычы традицион һәм индустриаль җәмгыятьтәге үзгәрешләрне, периодизация юнәлешен, капитализм туу һәм үсү мәсьәләләрен, эволюцион үсешнең революцион үсештән өстенлеген күрсәтә. Шулай ук революцияне һәм реформаларны альтернатив үсеш юлы буларак күрсәтү, индустриаль революцияләргә һәм модернизациягә аяк басканны күрсәтү каралган. Программада Россия тарихы һәм Татарстан тарихы буенча куелган фактик материал укучыларда гражданлык һәм патриотик билгеләрне тәрбияләргә ярдәм итә, үз илебезнең тарихына мәхәббәт тәрбияләүгә, укучыларга эзләнүгә мөмкинлек ача һәм илебез тарихы буенча белемнәрен тулыландыра. Бу курста көнкүреш мәсьәләләренә, проваславие чиркәве, рус менталитеты, милли сәясәткә дә урын бирелә. Курсның максаты: - Европада традицион һәм индустриаль җәмгыять үсешләрен күрсәтү һәм алар белән бара торган социаль юнәлешкә игътибар бирү. - Гомуми тарихның бер өлеше законлы һәм кирәкле периоды икәнен күрсәтү. - Ул вакытта идеяләр һәм институтлар системасын күрсәтү. - Россиядә яшәүче халыкларның тарихи юлын, аларның төп этапларын, төп вакыйгаларын һәм аерым шәхесләрнең тарихка керткән ролен күрсәтү. - Илебез тарихындагы шәхесләрне һәм аларның тарихта, мәдәнияттәге ролен күрсәтү. - Гуманизм, толеранлык тәрбияләү, фикер тирәнлеге формалаштыру. Программаны төзүдә кулланылды: 1. Гомуми белем бирүнең дәүләт стандартының Федераль компоненты. 2. Программы Министерства образования РФ для общеобразовательных школ. История с древнейших дней до наших дней. 5 – 9 классы. А. П. Богданов, Е. Е. Вяземский. М. : Просвещение, 2006. 3. Данилов А. А. История России. Конец XVI – XVIII век. 7 класс: учеб. для общеобразоват. учреждений/ А. А. Данилов, Л. Г. Косулина. – 8- е изд. - М. : Просвещение, 2009. 4. Дмитриева О. В. Всеобщая история. История Нового времени. Конец XV – XVIII век: Учебник для 7 класса общеобразовательных учреждений. – 5- е изд. – М. : ООО “ТИД “Русское слово- РС”, 2007. 5. Гилязов И. А. , Пискарев В. И. История Татарстана( Вторая половина XVI – XVIII вв. ) 7кл. , Казань: “Хатер”, 2005. Курсның структурасы: Тематик план Россия тарихы – 4 6 сәг, Гомуми тарих – 24 сәг, Татарстан тарихы буенча 10 сәгатькә нигезләнгән. Барысы – 70 сәгать, атнага – 2 сәгать. Россия тарихы белән Татарстан тарихы синхрон укытыла. № Бүлекләр Сәгать саны Россия тарихы – 4 6 сәг. 1 Россия XVI – XVII гасырлар чигендә 6 2 Россия XVII гасырда 11 3 Россия Пётр I заманында 9 4 Россия 1725 – 1762 елларда 5 5 Россия 1762 – 1801 елларда 12 6 Контроль эшләр 2 7 Гомуми кабатлау 1 Гомуми тарих. Яңа заман тарихы. XV гасыр ахыры – XVIII гасыр – 24 сәг. 8 Бөек географик ачышлар 2 9 Техника прогрессы, эшмәкәрлек, капитализм 2 10 Европа Яңарышы һәм Контрреформация 4 11 XVI – XVII гасырларда Көнбатыш Европа дәүләтләре 3 12 Монархиянең югары күтәрелүе һәм түбән тәгәрәве 2 13 Мәгърифәт дәвере 2 14 “Иске тәртип”нең бетерелүе. Европа яңа эра таңында 5 15 Көнчыгыш һәм Көнбатыш: бердәм дөньяның ике ягы 3 16 Контроль эшләр 1 Барысы: 70 Укучыларның әзерлек дәрәҗәсенә карата таләпләр Белерг ә тиеш: - шушы тарихи чорга караган т ө п вакыйгаларны, терминнарны, а ң латмаларны белү; - ө йр ә нел ә торган курсны ң хронологик рамкаларына туры кил ә торган т ө п вакыйгаларны, аларда катнашучыларны, н ә ти җә л ә рен бел ү; - тарихи чыганакларны белү; - XVI- XVIII гасырларда формалашкан кыймм ә тл ә р системасын һә м и ң кир ә кле м ә д ә ният я ң алыкларын бел ү. К ү некм ә л ә р: - тарихи вакыйгаларны чагыштыру, а ң лату, т ө п тарихи терминарны ң м ә гън ә сен а ң лату; - тарихи картаны уку; - билгел ә нг ә н билгел ә р буенча тарихи вакыйгаларны группалаштыру; - тарихи чыганакка анализ һәм дисскусия алып бару, үз фикереңне әйтү. Компетенция төрләре Информация –эзләнү Уку- кызыксыну К оммуникатив Р ефлексив Укучыларның белем күнекмәләре буенча билгеләр нормалары һәм критерияләре «Бишле»- бар материал тулысынча ачылган, өстәмәләр таләп итми. Сөйләм төгәл. «Дүртле»- материалны сөйләгән вакытта өлешчә төгәлсезлекләр күзәтелә. «Өчле»- укытучы сораулар ярдәмендә юнәлеш бирә, материалны ачуда хаталар күзәтелә. «Икеле»- төп эчтәлек ачылмый. Язмача җавапларны бәяләү 10 тест биреме Билге 5 4 3 2 Дөрес җаваплар 10 9- 8 6- 7 5 Белем бирүнең өстәмә мәгълүмат чыганаклары Укытучы өчен: Саяпин В. В. , Шамрай Ю. В. История России. Подготовка к ЕГЭ- 2009. Вступительные испытания: учебно- методическое пособие. – Ростов н/ Д: Легион, 2008. Рабочие программы по истории. 5 – 11 классы( линии учебников издательств “Просвещение”, “Русское слово”) / авт. - сост. Н. И. Чеботарева. – 3- е изд. , доп. – М. : Глобус, 2009. Юдовская А. Я. и др. Новая История, 1500 – 1800. 7 класс. М. : Просвещение, 2002. История России в тестах до начало 20 века. М. : Школа пресс, 2000. Укучылар өчен: 1. Дмитриева О. В. Всеобщая история. История Нового времени. Конец XV – XVIII век: Учебник для 7 класса общеобразовательных учреждений. – 5- е изд. – М. : ООО “ТИД “Русское слово- РС”, 2007. 2. Данилов А. А. История России. Конец XVI – XVIII век. 7 класс: учеб. для общеобразоват. учреждений/ А. А. Данилов, Л. Г. Косулина. – 8- е изд. - М. : Просвещение, 2009. 3. Гилязов И. А. , Пискарев В. И. История Татарстана( Вторая половина XVI – XVIII вв. ) 7кл. , Казань: “Хатер”, 2005. Дәрес номеры Дәрес темасы Дәрес саны Стандарт буенча белергә тиешле белем Максат Төп аңлатмалар Дата Өй эше календарь фактик I бүлек. Россия XVI – XVII гасырлар чигендә- 7 сәг. 1. Кереш. Россия XVI – XVII гасырлар чигендә 1 Россия дәүләтенең территориясен, халкын белү; социаль- икътисади үсешенә характеристика бирү. Карта белән эшли белергә өйрәтү; төрле периодларда Россия территориясен чагыштыру. 03. 09 2. Борис Годуновның эчке һәм тышкы сәясәте 1 Борис Годуновның эчке һәм тышкы сәясәтенә бәя бирә белү. Борис Годуновның эчке һәм тышкы сәясәтен анализлау. “Углич эше”, Ялган патша 07. 09 §1, сораулар һәм биремнәр 3. Фетнә 1 Фетнәле заманның сәбәпләрен һәм асылын белү. Ялган Дмитрий I нең эчке сәясәтенә характеристика бирү; фетнәле заманның сәбәпләрен, әһәмиятен ачу. Фетнә 10. 09 §2, сүзлек белән эш 4. Фетнәле заманның ахыры 1 Фетнәле заманның нәтиҗәсен белү; карта белән эшли белү. Фетнәле заманга нәтиҗә ясау; темага карата үз фикереңне әйтергә өйрәтү. Җидебоярчылык, ополчение 14. 09 §3 сөйләргә 5. Азатлык көрәше ялкынында 1 Татар халкының басып алучыларга каршы көрәше һәм көрәшнең нәтиҗәләре турында белү. “Чирмеш” һәм “Казан” сугышларын чагыштыру; вакыйгаларны анализ- лау. “Чирмеш” сугышы, “Казан” сугышы 17. 09 §1, сораулар һәм биремнәр 6. XVI гасырның икенче яртысында Казан төбәге белән идарә итү 1 Гарнизон, “Бояр уллары” намест- ник, наказ, йомышлы кешеләр, татарлар башлыгы, Казан сарае приказы төшенчәләренең аңлатма- ларын белү. XVI гасырның икенче яртысында Казандагы үзгәрешләр белән таныштыру; Казан сарае приказын характерлау. “Бояр уллары”, вое- водалар, воеводство- лар, Казан сарае приказы 21. 09 §2, сораулар һәм биремнәр 7. “Россия XVI – XVII гасырлар чигендә” бүлеге буенча гому- миләштерү дәресе 1 Шәхесләрне, терминнарны, дата- ларны белү; вакыйгаларга дөрес бәя бирү. “Россия XVI – XVII гасырлар чигендә” бүлеге буенча алган белем- нәрне системалаштыру, тикшерү. 24. 09 I I бүлек. Россия XVII гасырда – 11 сәг. 8. Икътисадта яңа күренешләр 1 Фетнәдән соң икътисадның характерлы якларын белү. XVII гасырда авыл хуҗалыгында, сәүдә өлкәсендәге үзгәрешләрне аңлату. Мануфактура, яллы хезмәт, промышлен- ник 28. 09 §4, сүзлек белән эш 9. Россия җәмгыятенең төп сословиелары 1 XVII гасырда төрле катлау кешеләренең тормышлары турында күзаллау булдыру. XVII гасырда төрле катлау кешеләренең тормышларын аңлату; аларны чагыштыру. Крест ь яннар, руханилар, казаклар 0 1. 1 0 §5, сораулар һәм биремнәр 10. Илнең сәяси үсеше 1 XVII гасырда илнең сәяси үсешендәге үзенчәлекләрне белү. Беренче Романовлар заманында самдержавие хакимиятенә харак- теристика бирү; 1649 елгы Законнар җыентыгы белән таныштыру. Боярлар думасы, Законнар җыентыгы 05. 10 §6, сораулар һәм биремнәр 11. Хакимият һәм чиркәү. Чиркәүдә раскол 1 Фетнә нәтиҗәләрен бетерүдә Рус православие чиркәвенең роле; чиркәү һәм хакимият арасындагы каршылыкларның сәбәпләрен белү. Патриарх Филарет эшчәнлегенә нәтиҗә ясау; чиркәү һәм хакимият арасындагы каршылыкларның сәбәп- ләрен аңлату. Протопоп, Чиркәү реформасы 08. 10 §7, сораулар һәм биремнәр 1 2. Халык хәрәкәтләре 1 Халык кузгалышларының сәбәп- ләрен һәм үзенчәлекләрен белү. XVII гасырда халык хәрәкәтләренең төп сәбәпләрен аңлату; тоз фет- нәсенең, бакыр фетнәсенең сәбәплә- рен атау. Тоз фетнәсе, бакыр фетнәсе 12. 10 §8, сораулар һәм биремнәр 1 3. Тышкы сәясәт 1 Тышкы сәясәтнең төп юнәлешләрен белү. Смоленск, Украина, рус- поляк, рус- төрек сугышларының сәбәпләрен аңлату; сугыш барган җирләрне картада күрсәтү. Гетман, голыт ь ба, реестр казаклары 15. 10 §9 сөйләргә 14. Казан төбәгендә яңа хакимият урнашу. XVII гасыр башында халык чуалышлары 1 Яңа дин кертелүнең сәбәпләрен, аңа халыкның мөнәсәбәтен, православие, мәҗүсиләр, христиан- лаштыру, миссионер, епархия төшенчәләренең аңлатмасын белү. Йомышлы татарларларга, ясаклы кешеләргә характеристика бирү; XVII гасыр башында крестьян сугышларының сәбәпләрен, нәтиҗә- сен аңлату. Йомышлы татарлар, ясаклы кешеләр, христианлаштыру 19. 10 §3 сөйләргә, таблица тутыру 15. Төбәк XVII гасырда 1 Төбәктә яшәүче халыкның хәле, чуалышларга китергән сәбәпләр турында белү. XVII гасырда төбәк халкының төп төркемнәре һәм хәлләре белән таныштыру; С. Разин восстаниесенең максатларын, нәтиҗәләрен аңлату. Ясаклы крест ь яннар, йомышлы татарлар 22. 10 §4, сораулар һәм биремнәр 16. XVII гасырда мәгариф һәм фән 1 Күренекле шәхесләрне белү. XVII гасырда мәгариф һәм фән өлкәсендәге үзгәрешләрне аңлату. Басма китаплар, яңа җирләр ачучылар, архитектура, театр 26. 10 §10, сораулар һәм биремнәр 17. Катлауларның тормыш- көнкүреше. Гореф- гадәт һәм йолалар 1 Катлауларның тормыш- көнкүреше, гореф- гадәтләре, йолалары турында белү. XVII гасырда Россия халкының тормыш- көнкүреше, гореф- гадәтлә- ре, йолалары белән таныштыру. Боярлар, дворяннар, крест ь яннар 29. 10 Контрол ь эшкә әзерлек 18. “Россия XVII гасырда” бүлеге буенча контрол ь эш 1 Шәхесләрне, терминнарны, дата- ларны белү; вакыйгаларга дөрес бәя бирү. “Россия XVII гасырда” бүлеге буенча алган белемнәрне система- лаштыру, тикшерү. 09. 1 1 III бүлек. Россия Петр I заманында – 9 сәг. 1 9. Петр I үзгәртеп коруларының алшартлары 1 Симеон Полоцкий, А. Л. Ордин- Нащокин, В. В. Голицын, Ю. Крижа- нич эшчәнлеген бәяләү. Симеон Полоцкий, А. Л. Ордин- Нащокин, В. В. Голицын, Ю. Крижа- нич эшчәнлекләрен анализлау. Регентлык 12. 11 §12, сораулар һәм биремнәр 20. Петр I. Россия гасырлар чигендә 1 Петр I нең патшалык итә башлавын характерлый белү. Петр I шәхесе белән таныштыру; аның ничек патша булуын харак- терлау. Икепатшалык, Бөек илчелек 16. 11 §13, сораулар һәм биремнәр 2 1. Төн ь як сугышы 1 Полтава сугышы, аның нәтиҗәләре турында белү; Рус флотының җи- ңүләре, Ништадт килешүенең поло- жениеләре турында белү. Петр I нең тышкы сәясәтен характерлау; карта белән эшли белү. Полтава сугышы, Ништадт солыхы 19. 11 §14 сөйләргә 22. Петр I реформалары 1 Петр I реформаларын характерлый белү. Петр I реформаларына характерис- тика бирү; нәтиҗәләрен аңлату. Үзәк идарә рефор- масы, чиркәү рефор- масы, өлкә рефор- масы 23. 11 §15, сораулар һәм биремнәр 23. Петр I үзгәртеп корулары чорында 1 Реформаларның эчтәлеген, үзгәртеп коруларның әһәмиятен белү. Губернадагы реформалар белән бөтен Россия буенча үткәрелгән реформаларны чагыштыру, анализ- лау. Казан губернасы, түләмнәр кертүче халык 26. 11 §5, таблица тутыру 24. XVIII гасырның беренче чирегендә Россия икътисады 1 Петр I үткәргән икътисади рефор- маның төп юнәлешләрен белү. XVIII гасырның беренче чирегендә Россия икътисади үсешенең нәтиҗәләрен аңлату. Җан башыннан са- лым, беркетелгән крест ь янннар, про- текционизм 30. 11 §16, сүзлек белән эш 25. XVIII гасырның беренче чирегендә халык хәрәкәтләре 1 Халык восстаниеләренең сәбәплә- рен белү. Халык чыгышларының төп сәбәпләрен аңлату; аларны XVII гасырдагы халык кузгалышлары белән чагыштыру. Эшче халык, посес- сион крест ь яннар 3. 12 §17, сораулар һәм биремнәр 2 6. XVIII гасырның беренче чирегендә Россия мәдәния- тендәге үзгәрешләр 1 Күренекле шәхесләрне, мәдәният- тәге үзгәрешләрне белү. Петр дәверендә мәгариф, фән, сәнгати мәдәнияттәге үзгәрешләрне аңлату. Гравюра, кант, клавикордлар 7. 12 §18- 19, сораулар һәм биремнәр 2 7. “Россия Петр I заманында” бүлеге буенча гомумиләштерү дәресе 1 Шәхесләрне, терминнарны, дата- ларны белү; вакыйгаларга дөрес бәя бирү. “Россия Петр I заманында” бүлеге буенча алган белемнәрне система- лаштыру, тикшерү. 10. 12 IV бүлек. Россия 1725 – 1762 елларда – 5 сәг. 2 8. Сарай переворотлары 1 Сарай переворотларының сәбәп- ләрен, асылын белү. Сарай переворотларының төп сәбәпләрен аңлату; сарай пере- воротлары дәверендә эчке сәясәтнең төп юнәлешләрен күрсәтү. Фаворит 14. 12 §20- 21, сораулар һәм биремнәр 2 9. 17. 12 30. 1725 – 1762 елларда эчке сәясәт 1 1725 – 1762 елларда эчке сәясәттәге үзгәрешләрне белү. Үзәк идарә системасындагы үзгә- решләрне, шәһәр идарәсе система- сындагы үзгәрешләрне, крестьян- нарга карата сәясәтне, мануфактура җитештерүе өлкәсендәге сәясәтне аңлату. “Дворяннар иреге турында манифест”, откуп, подряд 21. 12 §22, сораулар һәм биремнәр 31. 1725 – 1762 елларда Россия- нең тышкы сәясәте 1 Тышкы сәясәтнең төп юнәлешлә- рен, нәтиҗәләрен белү. Рус- төрек, рус- швед, Җидеелык сугышларның төп сәбәпләрен, нәтиҗәләрен аңлату; карта белән эшләү. Җидеелык сугыш 24. 1 2 §23, сораулар һәм биремнәр 32 “Россия 1725 – 1762 елларда” бүлеге буенча гомумиләштерү дәресе 1 Шәхесләрне, терминнарны, дата- ларны белү; вакыйгаларга дөрес бәя бирү. “Россия 1725 – 1762 елларда” бүлеге буенча алган белемнәрне система- лаштыру, тикшерү. 9. 01 V бүлек. Россия 1762 – 1801 елларда – 14 сәг. 33. . Екатерина II нең эчке сәясәте 1 Екатерина II нең эчке сәясәтен анализлый белү. Екатерина II нең эчке сәясәтен характерлау; “Мәгърифәтле абсолю- тизм”ның асылын аңлату. Каторга, монополия, мәгърифәтле абсо- лютизм 11. 01 §24, сүзлек белән эш 34. Е. И. Пугачев җитәкчелегендә- ге крестьяннар сугышы 1 Крестьяннар сугышының сәбәплә- рен, этапларын, нәтиҗәсен белү. Крестьяннар сугышының сәбәплә- рен, төп этапларын, әһәмиятен аңлату. Крестьяннар сугышы 14. 01 §25, сөйләргә 3 5. XVIII гасырның икенче яртысында Россиянең икъти- сади үсеше 1 Россия икътисади үсешенең характерлы якларын белү. XVIII гасырның икенче яртысында Россиянең икътисади үсешен характерлау; нәтиҗәләрен аңлату. Капитал 18. 01 §26, сораулар һәм биремнәр 3 6. Екатерина II нең тышкы сәясәте 1 Тышкы сәясәтнең төп юнәлешлә- рен, нәтиҗәләрен белү. Рус- төрек, Швеция, Франция су- гышларының сәбәпләрен, нәтиҗә- ләрен аңлату; карта белән эшләү. Коалиция, нейтра- литет, буфер дәүләт 21. 01 §27- 28, сөйләргә 3 7. Россия Павел I заманында 1 Павел I нең эчке һәм тышкы сәясәтен характерлый белү. Павел I шәхесенә характеристика бирү; аның эчке һәм тышкы сәясәтен характерлау. “Романтик импера- тор” 25. 01 §29, сораулар һәм биремнәр 3 8. Фән һәм мәгариф 1 Күренекле шәхесләрне белү. Фән һәм мәгарифтәге үзгәрешләр белән таныштыру. Обсерватория, Мәс- кәү университеты 28. 01 §30, сораулар һәм биремнәр 3 9. Сәнгати мәдәният 1 Күренекле шәхесләрне белү. Сәнгати мәдәният үсешендәге үзенчәлекләрне аңлату. Классицизм, сентиментализм 1. 02 §31- 32, сораулар һәм биремнәр 40. Көндәлек тормыш һәм йолалар 1 Россия халкының көндәлек тормышындагы төп үзгәрешләрне, йолаларны белү. Россия халкының көндәлек тормышындагы төп үзгәрешләре, йолалары белән таныштыру. Колядалар 04. 02 Контрол ь эшкә әзерлек 41. Петр I дән соңгы чорда төбәкнең социаль- икътисади үсеше 1 Петрдан соңгы чорда төбәкнең социаль- икътисади үсешендәге үзгәрешләрне белү. Петрдан соңгы чорда төбәкнең социаль- икътисади үсешендәге төп үзгәрешләрне аңлату. Эшле кешеләр, ял- ланып эшләүче, удел крест ь яннары 8. 02 §6, сораулар һәм биремнәр 42. Төбәктә дини сәясәт: мәҗбүр итүдән дин тоту ирегенә 1 XVIII гасырда төбәктә хөкүмәтнең дин сәясәтен, аның ысулларын белү. Казан ханлыгы Россиягә кушылудан алып XVIII гасыр ахырына кадәр төбәктә хөкүмәтнең дини сәясәтен анализлау. Конфискацияләү 11. 02 §7, сораулар һәм биремнәр 43. “Мужиклар патшасы” белән бергә: ирек һәм җир өчен Е. И. Пугачев восстаниесендә кат- нашуның сәбәпләрен һәм нәти- җәләрен турында белү. Е. И. Пугачев восстаниесендә кат- нашуның сәбәпләрен һәм нәтиҗә- ләрен аңлату; восстаниегә карата үз мөнәсәбәтләрен белдерү. Е. И. Пугачев восста- ниесе 1 5. 02 §8, сораулар һәм биремнәр 44. XVIII гасырда төбәкнең мәдә- нияте 1 XVIII гасырда татар мәдәнияте һәм сәнгате үсүне конкрет мисалларда аңлата белү. XVII- XVIII гасырларда татар мәдәнияте үзенчәлекләрен күрсәтү; бу мәдәниятнең аякка басу процес- сын анализлау. Мәктәпләр һәм мәд- рәсәләр, этнография, романтизм, архитек- тура 18. 02 Контрол ь эшкә әзерлек 45. “Россия Петр I заманыннан – 1801 елларда” бүлеге буенча контрол ь эш 1 Шәхесләрне, терминнарны, дата- ларны белү; вакыйгаларга дөрес бәя бирү. “Россия Петр I заманыннан – 1801 елларда” бүлеге буенча алган белем- нәрне системалаштыру, тикшерү. 22. 02 Кабатларга 46. Гомуми кабатлау 1 Шәхесләрне, терминнарны, дата- ларны белү; вакыйгаларга дөрес бәя бирү. Алган белемнәрне системалаштыру, тикшерү. 25. 02 1 кисәк. Яңа заман башы. XV гасыр ахыры- XVII гасырның беренче яртысы Бөек географик ачышлар- 2 сәг. 4 7. Һиндстанны эзләгәндә. Урта- лай бүленгән дөнья 1 Географик ачышларның алшарт- ларын, Х. Колумб, Энрике, Ф. Магеллан сәяхәтләренең әһәмиятен белү. Географик ачышларның әһәмиятен аңлату; чышларны картада билгеләү. Х. Колумб, диңгез гизүче Энрике, Ф. Магеллан 1. 03 §1- 2, сораулар һәм биремнәр 4 8. Европалылар яңа дөньяда 1 Колония сүзенең ике төрле мәгънәсен белү; географик ачышларның нәтиҗәләрен белү. Европалылар һәм индеецлар арасындагы мөнәсәбәткә дөрес бәя бирү. Креоллар, метислар, мулатлар, самболар 4. 03 §3, сораулар һәм биремнәр Техника прогрессы, эшмәкәрлек, капитализм – 2 сәг. 4 9. Техника үсеше 1 Шул чордагы техник ачышларны конкрет мисалларда күрсәтә белү. Техник ачышларның җәмгыять үсешенә йогынтысын бәяләү. Чуен һәм корыч дәвере 11. 03 §5, сораулар һәм биремнәр 5 0. Капитализм тууы 1 Капитализм тууы өчен кирәк булган шартларны, капитализмның төп сыйныфларын, капитализмдагы иҗтимагый мөнәсәбәтләрне белү. Капитализмның ничек тууын аңлату. Мануфактура, капитализм 15. 03 §6, сораулар һәм биремнәр Европа Яңарышы һәм Реформация һәм Контрреформация – 4сәг. 5 1. Италиядә гуманизм һәм Яңарыш 1 Табигатькә һәм җәмгыятькә карта карашларның үзгәрүен белү. Гуманистларның карашлары үзгәрүне аңлату. Антиклык, этика, гуманизм 1 8. 03 §7, 8, сораулар, биремнәр 5 2. Титаннар заманы. Бөек Яңарыш сәнгате 1 Леонардо да Винчи, Микеланд- жело, Рафаэль, Дюрер, Босх, Брейгель, хезмәтлә р ен белү. Сәнгать осталары картиналарына бәя бирү. Леонардо да Винчи, Микеланджело, Ра- фаэль, Дюрер, Босх, Брейгель 29. 03 §9, сораулар һәм биремнәр 5 3. Германиядә Реформация 1 Реформация сәбәпләрен белү. Реформация – католик чиркәве кризисы сәбәбен аңлату. Реформация, Вормс рейхстагы 01. 0 4 §10, 11, сораулар һәм биремнәр 5 4. Җаннар һәм акыл ияләре өчен көрәш 1 Лютаранлык, кальвинизм, католик патшаларның көрәш ысуллары турында беү. М. Лютер, Ж. Кальвин идеяләренә бәя бирү; документлар белән эшли белү; протестантлыкның уңай якларын күрсәтү. Лютаранлык, кальвинизм, протестантлык 05. 0 4 §12, сораулар һәм биремнәр XVI- XVII гасырларда Көнбатыш Европа дәүләтләре- 3 сәг. 5 5. Нидерланд Испаниягә каршы 1 Урман һәм диңгез гёзларын, испан- Нидерланд сугышын характерлау; Голландиянең алга китүе сәбәплә- рен белү. Нидерландның икътисади хәлен, милли- азатлык хәрәкәтен харак- терлау; Голландиянең икътисади яктан алга китүенең сәбәпләрен ачу. Гёзлар, Республика 08. 04 §14, сораулар һәм биремнәр 5 6. Англия Тюдорлар заманында. Британия- диңгезләр патшасы 1 Парламент, Бөек армада, киртәләү- ләр, абсолютизмның тууы, дини сәясәт төшенчәләрен белү. Англия парламенты тәжрибәсен Дума эшчәнлеге белән чагыштыру; Елизавета I сәясәтен бәяләү. Реформация, Бөек армада, монархия, парламент 12. 04 §15- 16, сораулар һәм биремнәр 5 7. Франция абсолютизм юлында 1 Нант эдикты, кардинал турында Варфоломей төненең сәбәпләрен, нәтиҗәләрен белү. Дин тоту иреген аңлату; шуннан чыгып Ришелье үткәргән сәясәтне бәяләү; документ һәм дәреслек темасы белән эшли белү; дини конфликтларның сәбәпләрен аңлату. Абсолютизм, Вар- фоломей төне, Нант эдикты 15. 04 §17 сөйләргә 2 кисәк. Яңа заман. “Иске тәртип” кризисы XVII гасырның икенче яртысы – XVIII гасыр Монархияләрнең югары күтәрелүе һәм түбән тәгәрәве- 2 сәг. 5 8. Француз монархиясе биеклек- тә 1 Абсолютизм үсешенең этапларын, Людовик ХIV нең эчке һәм тышкы сәясәтендәге төп юнәлешләрне, классицизмның төп билгеләрен белү. Дәреслек темасы белән эшләү; чыгыш әзерләү, аны дәлилләү. Протекционизм, классицизм 19. 04 Чыгыш әзерләү 5 9. 1640- 1660 елларда инглиз революциясе. Англиядә пар- ламент монархиясе урнашу 1 Англия революциясенең сәяси әһәмиятен, Англия парламенты системасындагы үзгәрешләрне бе- лү. Король властенең җимерелү сәбәп- ләрен аңлату; ревлюциянең уңай һәм тискәре якларын бәяләү. Пресвитерианнар, индепендентлар, конституцион монархия 22. 04 §22, сораулар һәм биремнәр Мәгърифәт дәвере- 2 сәг. 6 0. Идеяләр һәм кешеләр 1 Мәгърифәтчелек чоры идеяләрен, күренекле шәхесләрне белү. Мәгърифәтчеләр идеяләренә карата үз фикерләрен әйтү. Мәгърифәт рацио- нализмы, прогресс идеясе 26. 04 §23, сораулар һәм биремнәр 6 1. Мәгърифәт дәвере җәмгыяте 1 Мәгърифәт чорында тәрбия, белем, матбугат, мәдәнияттәге яңалык- ларны конкрет мисаллар белән аңлата белү. Классицизм стилен рококо һәм неоклассицизм стилләре белән чагыштыру, нәтиҗә ясау. Рококо, неоклассицизм 29. 04 §24, 25, сораулар һәм биремнәр “Иске тәртип”нең бетерелүе. Европа яңа эра таңында – 5 сәг. 6 2. Англиядә сәнәгать перево- роты 1 Англия сәнәгатенә кертелгән яңалыкларның әһәмиятен белү. Сәнәгать перевороты – техник яңа- лыклар нәтиҗәсе булуын раслау; хронологик таблица төзү; мануфак- тура һәм фабриканы чагыштыру. Фабрика, пар маши- насы 03. 0 5 §27, сораулар һәм биремнәр 6 3. Бәйсезлек өчен көрәш һәм АКШ төзелү 1 Бәйсезлек өчен сугышның сәбәп- ләрен, нәтиҗәсен белү. Бәйсезлек өчен көрәшнең сәбәпләрен, нәтиҗәсен анализлау. Колонияләр, подданныйлар 06. 05 §28, сораулар һәм биремнәр 6 4. “Бәйсезлек декларациясе” 1 “Бәйсезлек декларациясе”ндә Мәгърифәт идеяләрен, әһәмиятен белү. “Бәйсезлек декларациясе”нең Аме- рика дәүләте тарихындагы әһәмия- тен күрсәтү; “Хокуклар турындагы билль”не характерлау. “Бәйсезлек деклара- циясе”, конфедера- ция, федерация 10. 05 §29, сораулар һәм биремнәр 6 5. Бөек Француз революциясе 1 Революциянең сәбәпләрен, этапла- рын, әһәмиятен белү. Бөек Француз революциясенең башка илләр тарихына йогынтысын характерлау; уңай һәм тискәре якларын бәяләү. Бөек Француз рево- люциясе 13. 05 §30 сөйләргә 6 6. Франция якобинчылар дикта- турасы елларында 1 Төп аңлатмаларны, төп вакыйгалар- га аңлатма бирә белү; якобинчылар диктатурасының җиңелү сәбәплә- рен белү. Якобинчылар үткәргән сәясәткә, аларның җитәкчеләренең үз- үзләрен тотышларына бәя бирү, нәтиҗә ясау. Як обинчылар диктатурасы 17. 05 §31, сораулар һәм биремнәр Көнчыгыш һәм Көнбатыш: бердәм дөньяның ике ягында – 3 сәг. 6 7. Көнчыгыш Көнбатышка таба бара 1 Көнчыгыштагы эре мөселман иллә- ренең җимерелү сәбәпләрен белү. Вакыйгаларга карата үз фикерләрен әйтә белергә өйрәтү. Госманлы империя- се, Фарсы иле 20. 05 §32, сораулар һәм биремнәр 6 8. Азия йөрәге өчен көрәш 1 Көнбатышлыларның Һиндстанда үткәргән сәясәте, һиндлыларның аларга мөнәсәбәтен белү. Документлар белән эшләү; чагыш- тыру, нәтиҗә ясау. Бөек Моголлар 24. 05 §33, сораулар һәм биремнәр 6 9. “Тыелган” илләр. Кытай һәм Япония XVI- XVIII гасырларда Кытай дәүләтенең Көнбатыш иллә- ре белән мөнәсәбәтен, Япониянең Көнбатыш белән бәйләнеш үзенчә- лекләрен белү. Көнбатышка карата Кытай, Һиндстан һәм Японияне чагыштыру, нәтиҗә ясау. Цин династиясе дә- вере, Токугава сё- гуннары 27. 05 Контрол ь эшкә әзерлек 7 0. “XV I- XVIII гасырларда дөнья тарихы” бүлеге буенча контрол ь эш 1 Шәхесләрне, терминнарны, дата- ларны белү; вакыйгаларга дөрес бәя бирү. “XVI- XVIII гасырларда дөнья тарихы”бүлеге буенча алган белем- нәрне системалаштыру, тикшерү. 31. 05

Дәрес номеры Дәрес темасы Стандарт буенча белергә тиешле белем Максат Төп аңлатмалар Дәрес тиб ы Өй эше Дәрес саны Дата Календарь фактик I бүлек. Россия XIX г асырның беренче яртысында- 19 сәг. 1. Александр I нең 1801 – 1806 еллардагы эчке сәясәте. М. М. Сперанский- ның реформаторлык эш- чәнлеге Александр I нең хакимлек иткән елларын белү; Алек- сандр I нең эчке сәясәтенең характерлы якларын күрсәтә белү; М. М. Сперанский, аның реформаторлык эшчәнлеге турында белү. Александр I шәхесенә бәя бирү; Александр I рефор- маларына характеристика ясау; М. М. Сперанский- ның реформалар проектын характерлау, аның төп идеяләрен аерып күрсәтү. Либерализм, манифест, манёвр, Яшерен комитет, М. М. Сперанскийның ре- формалар проекты, Дәүләт советы Яңа теманы аңлату §1, 3 сораулар һәм биремнәр 1 5. 09 2. 1801 – 1812 елларда тышкы сәясәт 1801- 1812 еллардагы тышкы сәясәтнең максатын, төп сәбәпләрен, нәтиҗәсен белү. Рус- француз, рус- швед, рус- төрек, рус- иран су- гышларын характерлау, нәтиҗәләрен белү; Тильзит солыхының уңай һәм тискәре якларын күрсәтү. Коалиция, конвенция, сейм Катнаш дәрес §2, сораулар һәм биремнәр 1 7. 09 3. 1812 елгы Ватан сугышы Ватан сугышының сәбәплә- рен, характерын, сугыш хәрәкәтләренең барышын белү; М. И. Кутузов, һәм Наполеоның эшчәнлегенә бәя бирү; сугышта җиңү сәбәплә- рен, тарихи әһәмиятен анализлау. Картадан төп сугыш булган операцияләренең урыннарын табу; төп су- гыш фактларын, датала- рын, шәхесләрен, Ватан сугышы сәбәпләрен ачу. Ватан сугышы, партизан хәрәкәте, Бородино сугышы Эзләнү элементлары белән катнаш дәрес §4, сораулар һәм биремнәр 1 12 09 4. Рус армиясенең чит илләргә походы. 1813 – 1825 елларда тышкы сәясәт Рус армиясенең чит илләргә походының максатын, нәтиҗә- сен белү. Рус армиясенең чит илләргә походының мак- сатын, нәтиҗәсен аңлату; Вена конгрессы, Көнчы- гыш мәс ь әләсе, Изге союз Катнаш дәрес §5 сөйләргә 1 14 09 5. Губерн а ны ң социаль- икътисади үсеше 1801- 1806 елларда XIX нчы гасырның беренче яртысында Казан губернасы турында күзаллау булдыру. Губернаның эчке сәясә- тенең характерлы якларын күрсәтү. Фабрикалар, сәүдә үсеше Яңа теманы аңлату §1, сораулар һәм биремнәр 1 19 09 6. Төбәк 1812 елгы Ватан сугышында. Декабристлар Ватан сугышы елларында төбәктә яшәүчеләрнең су- гышка мөнәсәбәте, җиңүгә керткән өлеше турында белү; Н. А. Дурова шәхесенә бәя бирү. Документлар белән эш- ләүне системалаштыру. Ополчение, чит ил поход- лары Катанаш дәрес §2, сораулар һәм биремнәр 1 21 09 7. Александр I нең 1815 – 1825 еллардагы эчке сәясәте Александр I нең эчке сәясәтендәге үзгәрешләрнең сәбәпләрен, нәтиҗәсен белү. Александр I нең 1815 – 1820 еллардагы эчке сәя- сәтенә бәя бирү; сәбәплә- рен, нәтиҗәсен аңлату. Гражданнар иреге, мистицизм Катнаш дәрес §6, сораулар һәм биремнәр 1 26 09 8. 1812 елгы Ватан сугышыннан соң социал ь- икътисади үсеш 1812 елгы Ватан сугышыннан соң социаль- икътисади үсеш- нең характерлы якларын белү. А. А. Аракчеевның кре- постной хокукны бетерү турындагы проектын ана- лизлау; 1812 – 1815 еллар- дагы икътисади кризисның сәбәпләрен аңлату. Тариф уставы, полигон Проблемалы сорау белән катнаш дәрес §7, сораулар һәм биремнәр 1 28 09 9. Александр I заманында иҗтимагый хәрәкәт Иҗтимагый хәрәкәтнең бар- лыкка килүенең төп сәбәплә- рен, этапларын белү. Иҗтимагый хәрәкәтнең асылын аңлату; барлыкка килүенең сәбәпләрен ачу. Иҗтимагый хәрәкәт, Яше- рен оешмалар Яңа теманы аңлату §8, сораулар һәм биремнәр 1 0 3. 1 0 10. 1825 елгы династия кризисы. Декабристлар чыгышы Декабристлар чыгышының максатын, нәтиҗәсен белү. 1825 елгы династия кризи- сының төп сәбәбен аңлату; декабристлар чыгышының сәбәпләрен, тарихи әһә- миятен күрсәтү. Династия кризисы Дәрес- әңгәмә §9, сораулар һәм биремнәр 1 05. 10 11. Николай I нең эчке сәясәте Николай I хакимлек иткән елларны белү; Николай I нең эчке сәясәтенең характерлы якларын белү. Николай I нең эчке сәясә- тенә гомуми бәяләмә бирү; Николай I нең сәяси ка- рашларындагы үзенчәлек- ләрне анализлау. Крест ь ян мәс ь әләсе, жан- дарм Яңа теманы аңлату §10, сораулар һәм биремнәр 1 10 10 12. XIX гасырның 20 – 50 нче елларында социал ь- икътисади үсеш 20 – 50 нче елларда социаль- икътисади үсешнең характер- лы якларын, Е. Ф. Канкринның финанс сәясәтен белү. 20 – 50 нче елларда со- циаль- икътисади үсешнең үзенчәлекле якларын аңла- ту; Е. Ф. Канкринның фи- нанс реформасының төп идеясен күрсәтү. “Капиталист” крест ья н- нар, товар- акча мөнәсә- бәтләре Катнаш дәрес §11, сораулар һәм биремнәр 1 12. 10 13. 1826 – 1849 елларда Николай I нең тышкы сәясәте Николай I нең тышкы сәясәтенең төп сәбәпләрен белү. Россия- Иран, рус- төрек, рус- инглиз, Кавказ сугыш- ларын характерлау, нәти- җәләрен аңлату; Николай I нең тышкы сәясәт прин- ципларын анализлау. “Халыкара жандарм” Катнаш дәрес §12, сораулар һәм биремнәр 1 17. 10 14. Николай I идарә иткән елларда иҗтимагый хәрә- кәт Иҗтимагый хәрәкәтнең характерлы якларын белү, чагыштыру. 30 – 50 нче еллардагы иҗтимагый хәрәкәтнең төп үзенчәлекләрен аңлату; иҗтимагый хәрәкәткә бәя бирү. Социалистик тәгъли- мат, көнбатышчылар һәм сла- вянофиллар Катнаш дәрес §13, сораулар һәм биремнәр 1 19. 10 15. 1853 – 1856 еллардагы Кырым сугышы. Севасто- поль оборонасы 1853- 1856 еллардагы Кырым сугышының сәбәбен, бары- шын һәм нәтиҗәсен анализ- лау; Севостополь оборонасы турында белү. Кырым сугышының ба- рышын, сәбәбен һәм нәти- җәсен билгеләү; картадан төп сугыш хәрәкәтләрен күрсәтү; Париж солыхы- ның нәтиҗәсен аңлату. Кырым сугышы, Севас- тополь оборонасы Проблемалы сорау белән катнаш дәрес §14, сораулар һәм биремнәр 1 24. 10 16. Мәгариф һәм фән. Рус яңа җирләр ачучылары һәм сәяхәтчеләре Күренекле шәхесләрне белү. Россиядә мәгариф һәм фән өлкәсендәге яңалыкларны аңлату; яңа җир ачучылар һәм сәяхәтчеләр белән таныштыру. Экспедиция Яңа теманы аңлату §15- 16, сораулар һәм биремнәр 1 26. 10 17. Сәнгати мәдәният. Көнкү- реш һәм йолалар Күренекле шәхесләрне белү. XIX гасырның беренче яртысында сәнгати мәдә- ният үсешенең үзенчәлек- ләрен аңлату; көнкүреш һәм йолалар белән таныштыру. Ампир, милли үзаң, сәнгати стил ь Яңа теманы аңлату Контрол ь эшкә әзерлек 1 07. 1 1 18. XIX гасырның беренче яртысында төбәк мәдә- нияте Төбәк мәдәнияте турында күзаллау булдыру; күренекле шәхесләрне белү. XIX гасырның беренче яртысында тәбәкнең иле- без фәне үсешенә һәм мәдәниятенә керткән өле- шен күрсәтү. Фәнни мәктәп, ректор, матур әдәбият, офорт, литография Яңа теманы аңлату §3- 4, сораулар һәм биремнәр 1 09. 11 19. “Росиия XIX гасырның беренче яртысында” бүлеге буенча контрол ь эш Шәхесләрне, терминнарны, даталарны белү; вакыйга- ларга дөрес бәя бирү. “Росиия XIX гасырның беренче яртысында” бү- леге буенча алган белем- нәрне тикшерү. Контрол ь эш 1 14. 11 I I бүлек. Россия XIX гасырның икенче яртысында- 19 сәг. 20. Крепостной хокукны бете- рү алдыннан. 1861 елгы крест ь ян реформасы Крепостной хокукны бетерү- нең төп сәбәпләрен атау; крестьян реформасының уңай һәм тискәре якларын белү. Крепостной хокукны бете- рүнең алшартларын һәм сәбәпләрен аңлату; крестьян реформасының уңай һәм тискәре якларын күрсәтү. Недоимкалар, сәяси режим, рескрипт Яңа теманы аңлату §19- 20, сораулар һәм биремнәр 1 16. 11 21 1 21. 11 22. 60 – 70 нче еллардагы либерал ь реформалар Либерал ь реформаларның принципларын, уңай һәм кимчелекле якларын белү. Җирле үзидарәре форма- лары, суд реформасы, хәрби реформалар, мәга- риф өлкәсендәге рефор- маларга бәя бирү. Гражданлык җәмгыяте, конституцион идарә, хокукый дәүләт Катнаш дәрес §21- 22, сораулар һәм биремнәр 1 23. 11 23. XIX гасырның 60 нчы елларында төбәктә крестьян реформалары Манифест положениесен белү; крестьяннарны азат итү шартларын анализлау; кре- постной хокукның бете- релүнең әһәмиятен белү. Төбәктә крестьян ре- формасының төп поло- жениясенең үтәлеше белән танышу. Крестьян реформасы, вакытлы мөнәсәбәтләр, бурыч йөкләмәләре Яңа теманы аңлату §5, сораулар һәм биремнәр 1 28. 11 24. Крепостной хокук бете- релгәннән соң социал ь- икътисади үсеш Крепостной хокук бетерел- гәннәнсоң, Россия икътиса- дының үсеш үзенчәлекләрен белү. Крепостной хокук бете- релгәннән соң, Россия икътисадының үсеш үзен- чәлекләренең сәбәпләрен билгеләү; крестьян хуҗа- лыгының үсешен тоткар- лый торган сәбәпләрне аңлату. Гражданлык хокуклары, концессия, товар җитеш- терү Катнаш дәрес §23, сораулар һәм биремнәр 1 30. 11 25. 1 05. 12 26. Реформадан соң Казан губернасының социаль- икътисади үсеше Төбәкнең социаль- икътисади үсешендәге үзенчәлекләрне белү. Крепостной хокук бете- релгәннән соң Казан гу- бернасының социаль- икъ- тисади үсешен анализлау. Комбинат, пролетариат һәм буржуазия, урбани- зация Катнаш дәрес §6, сораулар һәм биремнәр 1 07. 12 27. Иҗтимагый хәрәкәт: либераллар һәм консер- ваторлар Либерализм һәм консерва- тизм хәрәкәтләренең харак- терлы якларын белү. Либерализм һәм консер- ватизм хәрәкәтләренең үзенчәлекләрен аңлату. Либераллар, консерваторлар Катнаш дәрес §24, сораулар һәм биремнәр 1 12. 12 28. Революцион народниклык барлыкка килү һәм аңын идеологиясе Народниклыкка хас үзенчә- лекләрне, идеологиясен белү. Революцион хәрәкәтнең үсү сәбәпләрен аңлату; революцион народниклык теориясе белән танышты- ру. Конспирация Катнаш дәрес §25, сораулар һәм биремнәр 1 14. 12 29. 60 нчы елларның икенче яртысы – 80 нче еллар башында революцион народниклык Народниклык хәрәкәтенең барлыкка килү сәбәпләрен белү. 60 нчы һәм 70 нче еллар народниклары арасын- дагы аерымлыкларны күр- сәтү. Сәяси таләпләр Катнаш дәрес §26, сораулар һәм биремнәр 1 19. 12 30. 70 – 90 нчы еллларда иҗтимагый хәрәкәт Казан народниклары белү; Казан марксистларының идеяләрен белү. Төбәктә ижтимагый хәрәкәт үсешен аңлату. Народниклык, револю- цион түгәрәкләр Катнаш дәрес §7, сораулар һәм биремнәр 1 21. 12 31. Татар милли хәрәкәте Н. И. Ильминский, Б. Х. Вәисов, Ш. Мәрҗәни, К. Насыри, И. Гаспринский эшчәнлеге ту- рында белү. Милли хәрәкәт үсешен аңлату. Миссионерлык, җәдит- челек, кадимчелек, чу- кындырылган татар Катнаш дәрес §8, сораулар һәм биремнәр 1 09. 01 32. Александр II нең тышкы сәясәте 60 – 70 нче елларда тышкы сәясәтнең максатын, төп юнәлешләрен белү. Александр II патшалык иткән чорда Россиянең тышкы сәясәтендәге төп максатны һәм юнәлеш- ләрне аңлату. Европа, Урта Азия, Ерак Көнчыгыш сәясәтләре Катнаш дәрес §27, сораулар һәм биремнәр 1 11. 01 33. 1877 – 1878 еллардагы рус- төрек сугышы Рус- төрек сугышының да- тасын, сәбәпләрен, әһәмиятен белү. Рус- төрек сугышының сәбәпләрен нәтиҗәләрен аңлату; Сан- Стефано солы- хының нәтиҗәсе белән таныштыру; карта белән эшләү. Балкан кризисы, рус- төрек сугышы Катнаш дәрес §28 сөйләргә 1 16. 01 34. Александр III нең эчке сәясәте Александр III нең эчке сәясәтенең характерлы якла- рын белү. Александр III шәхесен кеше һәм сәясәтче буларак характерлау; эчке сәясәт- тәге төп юнәлешләр белән таныштыру. Күчереп утырту сәясәте, полиция дәүләте, реакция, сектантлар Катнаш дәрес §29- 30, сораулар һәм биремнәр 1 1 8. 01 35. Александр III идарә иткән елларда икътисади үсеш Александр III идарә иткән елларда икътисади сәясәтнең төп үзенчәлекләрен белү. Александр III нең икътисади сәясәтенә го- муми характеристика би- рү; аның төп максатларын һәм нәтиҗәләрен аңлату; Н. Х. Бунге, И. А. Вышне- градский һәм С. Ю. Витте- ның икътисади програм- маларын чагыштыру. Акциз, кыек салымнар Катнаш дәрес §31, сораулар һәм биремнәр 1 23. 01 36. Җәмгыятьтәге төп кат- лауларның хәле Россия җәмгыятендә яңа катлаулар һәм сыйныфлар барлыкка килүенең сәбәп- ләрен белү. Реформадан соңгы җәм- гыятьтәге катлаулар һәм сыйныфлар белән таныш- тыру. Догалык, меценатлык Катнаш дәрес §32- 33, сораулар һәм биремнәр 1 2 5. 01 37. XIX гасырның 80 – 90 нчы елларында иҗтимагый хәрәкәт Либерал ь, марксизм, кон- серватизм хәрәкәтләренең характерлы якларын белү. Либераль, марксизм, консерватизм хәрәкәтлә- ренең идеологиясе белән таныштыру. Марксизм Яңа теманы аңлату §34, сораулар һәм биремнәр 1 30. 01 38. Александр III нең тышкы сәясәте Александр III нең тышкы сәясәтенең максатларын, төп юнәлешләрен белү. Александр III нең тышкы сәясәтенә гомуми харак- теристика бирү; төп юнә- лешләрен аңлату. Мобилизация, Сепарат со- лыхы Яңа теманы аңлату §35, сораулар һәм биремнәр 1 01. 0 2 39. Мәгариф һәм фән Күренекле шәхесләрне белү. Мәгариф һәм фән үсешен- дәге үзенчәлекләрне аңла- ту. Гуманитар фәннәр, таби- гат ь фәннәре Яңа теманы аңлату §36, сораулар һәм биремнәр 1 06. 02 40. Әдәбият һәм сынлы сәнгат ь Күренекле шәхесләрне белү. XIX гасырның икенче яртысында рус әдәбия- тындагы һәм сынлы сәнгатьтәге үзгәрешләр белән таныштыру. Әдәбият, нәкыш, скул ь п- тура Яңа теманы аңлату §37, сораулар һәм биремнәр 1 0 8. 02 41. XIX гасырның икенче яртысында төбәктә фән, мәгариф һәм мәдәният Күренекле шәхесләрне белү. Реформадан соңгы чорда төбәктә фән, мәгариф һәм мәдәнияттәге ирешкән ка- занышлар белән таныш- тыру. Психология, лингвистика, галактика, ветеринария Катнаш дәрес §9- 10, сораулар һәм биремнәр 1 13. 02 42. 1 1 5. 02 43. Архитектура, музыка, театр, халык иҗаты Күренекле шәхесләрне белү. Архитектура, музыка һәм театрдагы үзгәрешләр белән таныштыру. Архитектура, музыка, сәнгат ь промыселлары Яңа теманы аңлату §38, сораулар һәм биремнәр 1 20 02 44. Тормыш- көнкүреш: шәһәр һәм авыл тормышында яңа билгеләр Россия шәһәрләрендәге һәм крестьян тормышындагы үзгә- решләрне белү. Россия шәһәрләрендәге һәм крестьян тормы- шындагы үзгәрешләр бе- лән таныштыру. Коммунал ь хуҗалык, урбанизация Яңа теманы аңлату Контрол ь эшкә әзерлек 1 22. 02 45. “Россия XIX гасырның икенче яртысында” бүлеге буенча контрол ь эш Шәхесләрне, терминнарны, даталарны белү; вакыйга- ларга дөрес бәя бирү. “Росиия XIX гасырның икенче яртысында” бүлеге буенча алган белемнәрне системалаштыру, тикшерү. Контрол ь эш 1 27 02 46. “ XIX гасырда Россия ” бүлеге буенча йомгаклау. Өйрәнгән дата, термин, вакыйгаларны белү, аларга дөрес бәя бирү. Алган белемнәрне системалаштыру, тикшерү. 1 01 0 3 1 бүлек. Европа һәм дөнья үсешендә реакция һәм революцияләр- 5 сәг. 47. Напалеон I империясе Наполеон империясен төзү; ”Гражданнар кодексы ” Наполеон империясе төзе- лү һәм җимерелү сәбәп- ләре. Консуллык, коалиция, империя Дисскусия элементлары белән эврес- тик әңгәмә §1, сораулар һәм биремнәр 1 06 03 4 8. Халыклар Франция им- периясенә каршы Наполеон империясе соста- вына керүче территория- ләрдәге каршылык хәрәкәт- ләре турында белү; Европада реформалар һәм милли үзаң үсү турында күзаллау булды- ру. Дәреслек һәм карта белән эшләргә өйрәтү. Милли үзаң, оккупация, Тильзит солыхы Катнаш дәрес §2, сораулар һәм биремнәр 1 13. 03 4 9. Россиягә поход һәм Франция империясенең җимерелүе 1812 елгы рус- француз сугышларының үзенчәлек- ләре, Наполеонның Россиягә походының нәтиҗәсен белү; Франция империясенең җиме- релүе турында күзаллау бул- дыру. Вакыйгаларны анализлый һәм аларга дөрес бәя бирә белү. Бөек державалар, Вена конгрессы §3, сораулар һәм биремнәр 1 15. 03 5 0. Изге союз һәм 1820- 1830 елларда Европадагы революцион хәрәкәт Италия, Греция, Франция, Бельгиядәге революция; Поль- ша восстаниесенең сәбәпләре, нәтиҗәләре турында белү. Дәреслек белән эшләргә, белемнәрен системалаш- тырырга өйрәтү; табли- цаны тутыру. Революция, сейм, интервенция Катнаш дәрес §4, сораулар һәм биремнәр 1 20 03 5 1. Латин Америкасында азатлык хәрәкәтенең җиңүе Латин Америкасында бәйсез дәүләтләр барлыкка килү, АКШ һәм Латин Америкасы дәүләтләре арасында мөнәсә- бәт, Монро Доктринасы ту- рында белү. Латин Амирикасы тари- хында зур роль уйнаган шәхесләр турында белем- нәр бирү; карта белән эш- ләү күнекмәләрен ныгыту. Доктрина, экспансия, резервация Дисскусия элементлары белән эврес- тик әңгәмә §5, сораулар һәм биремнәр 1 22. 03 2 бүлек. Европада милли дәүләтләр барлыкка килү- 3 сәг. 5 2. 1848- 1849 елларда Европада тәмамланмаган революцияләр Франциядә, Италиядә, Австриядә, Германиядә булган революцияләрнең сәбәпләрен, катнашучыларын, нәтиҗәсен белү Өйрәнгәннәрне анализ- ларга һәм системалаш- тырырга өйрәтү; таблица- ны тутыру, контурлы карталар белән эшләү. Үзбилгеләнү, рейхстаг, Конституция, күпмил- ләтле республика Яңа теманы аңлату §6, сораулар һәм биремнәр 1 0 3. 0 4 5 3. Италияне яңадан кушу һәм Германияне берләштерү- нең башлануы Европада илләрендә милли идеяләр, Австрия һәм Пруссия сугышының сәбәпләре һәм нәтиҗәләре турында белү. К. Кавур, Дж. Гарибальди, Бис- марк, эшчәнлекләренә бәя бирү, эшчәнлекләренең нәти- җәләрен анализлау. Алган белемнәрне сис- темалаштыру, башка дә- ресләрдә кулланырга өйрә- тү. Сардиния корол ь леге, Австрия- Пруссия сугышы Катнаш дәрес §7 сөйләргә 1 0 5. 0 4 5 4. Франция–Пруссия сугы- шы һәм Париж Комму- насы Франция–Пруссия сугышы, Париж коммунасының сә- бәпләрен һәм нәтиҗәләрен анализлый белү. Сугышның төп вакый- галарына һәм эшчәнлеккә аңлатма бирү; 1800- 1870 еллардагы социаль–сәяси хәрәкәтне аңлату, анализ- лау. Париж коммунасы, реванш, Версаль Дисскусия элементлары белән эврес- тик әңгәмә §8, сораулар һәм биремнәр 1 1 0 04 3 бүлек. Европа сәнәгать үсеше юлында. Иҗтимагый һәм идея- сәяси нәтиҗәләр- 3 сәг. 5 5. XIX гасырның беренче яртысында сәнәгать җитештерүенең үсүе һәм эшчеләр хәрәкәте барлыкка килү Традицион җәмгыятьтән ин- дустриаль җәмгыятькә соци- аль структурадагы үзгәреш- ләр, демографик үсеш, шәһәрләр үсеше, эшчеләр хәрәкәте турында белү. Европа илләрендә төрле катлау кешеләренең тор- мыш шартларын ачу, техник ачышлар тормыш шартлары үсешенә этәргеч ясаганнарын күрсәтү. Профсоюзлар, эшчеләр сыйныфы Катнаш дәрес §9, сораулар һәм биремнәр 1 1 2 04 5 6. XIX гасырның икенче яртысында- XX гасыр башында индустриаль илләр Европа җәмгыятендә про- мышленность перевороты, аның үзенчәлекләрен белү. Европада капитализм үсешенең төп юнәлешен күрсәтү; индустриаль һәм индустриаль булмаган эпоханы чагыштыру. Индустрияләштерү, артык җитештерү кризисы, монополия Әңгәмә элементы белән лекция §10, сораулар һәм биремнәр 1 17 04 5 7. XIX гасырда консерватив, либераль һәм социалистик идеяләр Либерализм, социализм, консерватизм идеологиялә- ренең характерлы якларын белү. XIX гасыр иҗтимагый- сәяси фикеренең төп юнәлешләре, максатлары җитәкчеләре белән таныштыру. Консерватизм, либера- лизм, монархизм, марк- сизм, анархизм Катнаш дәрес Контрол ь эшкә әзерлек 1 19 04 5 8. “XIX гасырның беренче яртысында Европа дәү- ләтләре” бүлеге буенча контроль эш Шәхесләрне, терминнарны, даталарны белү; вакыйга- ларга дөрес бәя бирү. “XIX гасырның беренче яртысында Европа дәү- ләтләре” бүлеге буенча алган белемнәрне систе- малаштыру, тикшерү. Контроль эш 1 24. 04 4 бүлек. XIX гасыр уртасы- XX гасыр башында дөньяның алдынгы илләре- 5 сәг. 5 9. Бөекбритания һәм аның доминионнары Бөекбританиянең икътисади үсеше, аның үсешенә доми- нионнарының йогынтысы, гражданлык җәмгыяте һәм хокукый дәүләт төзү юлында реформалар һәм ике партияле система турында белү. Британия колониаль импе- риясенең төп этапларын формалаштыру; хроноло- гик таблица төзү. Реформа, лейбористлар, аборигеннар, маорийлар Әңгәмә элементы белән лекция §12, сораулар һәм биремнәр 1 26. 04 6 0. АКШ: 1861- 1865 елларда- гы гражданнар сугышының сәбәпләре һәм нәтиҗәләре Америкада гражданнар сугы- шы, аның сәбәпләре, барышы, нәтиҗәсе, илнең киләчәк үсеше өчен әһәмияте турында күзаллау. Гражданнар сугышының төп сәбәпләрен, барышын һәм нәтиҗәсен ачу. Рассизм, гражданнар сугышы, А. Линкольн, демократлар һәм республикачылар Әңгәмә элементы белән лекция §13, сораулар һәм биремнәр 1 03 0 5 6 1. Көнбатыш һәм Үзәк Европа илләре Сугыштан соң Франциянең, Германиянең, Австро- Вен- гриянең социаль- икътисади һәм сәяси үсеше турында белү. Вакыйгаларга дөрес бәя бирү; документлар белән эшләргә өйрәтү. Рант ь е, протекционизм, кушма монархия Әңгәмә элементы белән лекция §14, сораулар һәм биремнәр 1 06 0 5 6 2. Көньяк һәм Көньяк- Көнчыгыш Европа илләре Италия, Испания, Балкан илләренең социаль- икътисади һәм сәяси үсеше турында белү. Карта һәм документлар белән эшләүне дәвам итү. Автономия, конституцион монархия, аннексия Әңгәмә элементы белән лекция §15, сораулар һәм биремнәр 1 0 8. 05 6 3. Япония модернизация юлында Мэйдзи реставрациясе, Япониядә модернизациянең башлануы турында белү. Европа дәүләтләре белән чагыштырып дөрес нәтиҗә ясарга өйрәтү. Модернизация, реформа, колониаль режим, восста- ние, реставрация Әңгәмә элементы белән лекция §16, сораулар һәм биремнәр 1 10. 05 5 бүлек. Көнчыгыш Көнбатыш йогынтысы даирәсендә- 4 сәг. 64. Һиндстан инглизләр хакимлеге астында Тайпиннар хәрәкәте, сипай- лар восстаниесе турында белү; дата һәм терминнарны белү. Һиндстанда Британиянең колониаль хакимлеге урна- шуы турында аңлату. Сипайлар, Ост- Индия ком- паниясе, метрополия, ко- лония, Һиндстан милли конгрессы Катнаш дәрес §17, сораулар һәм биремнәр 1 15. 05( 01. 05 өчен берләштереп укытыла) 65. “Әфьюн сугышлары” һәм индустриаль державалар- ның Кытайны кабалага төшерүе Кытай революциясенең сәбәп- ләрен һәм нәтиҗәсен анализ- лый белү; Кытай һәм Европа дәүләтләре арасындагы мөнә- сәбәтләр турында күзаллау булдыру. Европа дәүләтләре белән Кытайның социаль- икъ- тисади һәм сәяси үсешен чагыштыру, дөрес нәтиҗә ясарга өйрәтү. “Әфьюн сугышлары”, тайпиннар, ”боксчылар восстанесе” Проблемалы сорау белән катнаш дәрес §18, сораулар һәм биремнәр 1 6 6. Дөньяны колонияләргә бүлүнең тәмамлануы XIX нчы гасырның икенче яртысында халыкара мөнә- сәбәтләр турында күзаллау булдыру; Азия һәм Африка илләрен бүлгәләүнең нәтиҗә- ләрен белү. Инглиз- әфган, инглиз- бур сугышы, Америка- Испания сугышы, Англия, Франция, Америка, Германия, Кече илләрнең колониаль билә- мәләре турындагы белем- нәрне системалаштыру; таблица тутыру. Протекторат, метрополия, колония Әңгәмә элементы белән лекция §20, сораулар һәм биремнәр 1 17. 05 6 7. Колониализм: метропо- лияләр һәм колонияләр өчен аның нәтиҗәләре Азияи лләрендәге модерни- зациянең алшартлары ту- рында күзаллау булдыру. Дәреслек белән эшләү күнекмәләрен ныгыту; схемалар белән эшләргә өйрәтү. Расачалык, традицио- нализм, цивилизация Әңгәмә элементы белән лекция §21, сораулар һәм биремнәр 1 22. 05 6 бүлек. 1914 – 1918 еллардагы Беренче бөтендөнья сугышы – 1 сәг. 6 8. Беренче бөтендөнья сугы- шы Беренче бөтендөнья сугышы- ның башлану сәбәпләрен, нәтиҗәсен белү. Сугышның характеры, як- ларның көчләре, һәр фронтның әһәмияте, со- юздашлар арасындагы мөнәсәбәтләр турында нәтиҗә ясау; карта буенча сугыш хәрәкәтләрен күзә- тү. Ультиматум, “Шлифен планы”, “диңгез кама- лышы”. Проблемалы сорау белән катнаш дәрес §24- 26, сораулар һәм биремнәр 1 24. 05 7 бүлек. XIX – XX гасыр башын да фән, мәдәният һәм сәнгать – 1 сәг. 6 9. XIX гасыр ахыры- XX гасыр башында фән, мәдәният һәм сәнгать Күренекле шәхесләрне белү. XIX гасырның икенче яртысында мәгариф, фән, архитектура, сынлы сән- гать, театр, музыка турындагы белемнәрен системалаштыру. Фәнни казанышлар, ате- изм, хәрби техника үсеше, классицизм, романтизм, импрессионизм Дәрес – конференция Контрол ь эшкә әзерлек 1 2 9. 05 7 0. “XIX гасырның икенче яртысында дөнья” бүлеге буенча контрол ь эш Ел буена өйрәнгән дата, термин, вакыйгаларны белү, аларга дөрес бәя бирү. “XIX гасырның икенче яртысында дөнья” бүлеге буенча алган белемнәрне системалаштыру, тикшерү. Контрол ь эш 1 31 05 Аңлатмалы язу Бу уку программасы төп гомуми белем бирү мәктәбенең 8сыйныф укучылары өчен нигезләнгән Ул үз эченә Гомуми тарихны, Россия тарихын һәм Татарстан тарихын ала. Программа гомуми тарихы курсының 19 гасыр чорын эченә ала. Традицион һәм индустриаль җәмгыятьтәге үзгәрешләрне периодизация юнәлешен, капитализм туу һәм үсү мәсәләләрен эволюцион үсешнең революцион үсештән өстенлеген күрсәтә. Революциянең һәм реформаларның альтернатив үсеш юлы буларак күрсәтү, индустриаль революцияләр һәм һәм модернизациягә аяк басканны күрсәтү. Программа да Россия тарихы һәм Татарстан тарихы буенча фактик материал, шулай куелган ул укучыларда гражданлык һәм патриотик билгеләрне тәрбияләргә ярдәм итә, шәхси мөмкинлек бирә үз иленең тарихына мәххәббәт тәрбияләүгә, укучыларга эзләнүгә мөмкинлек ача һәм илебез тарихы буенча белемнәрен тулыландыра. Бу курста көнкүреш мәсәләләре, проваславие чиркәве, рус менталитеты, миили сәясәткәдә урын бирелә. Программа хәзергеРФ да яшәүче халыкларның һәм төрле конфессия кешеләренең тарихыннан аерым сюжетларга нигезләнә. Программада интегратив формада туган якның шул периодка булган вакыйгаларында үз эченә ала. Бу курс программада Россия тарихын һәм туган як тарихын 19 гасырга караган чорын өйрәнә. Тубэндэге темаларны ойрэнгэндэ, коррупция хэм ана каршы тэрбия чаралары турында энгэмэлэр турында энгэмэлэр уткэру. “1820- 1830 елларда илнең социаль- икътисади үсеше” “Александр III идарәсе вакытында илнең икътисади үсеше”, Курсның максаты. . - Европада традицион һәм индустриаль җәмгыять үсешләрен күрсәтү һәм алар белән бара торган социаль юнәлешкә игътибар бирү. - Гомуми тарихның бер өлеше законлы һәм кирәкле периоды икәнен күрсәтү. - Ул вакытта идеяләр һәм институтлар системасын күрсәтергә. . Россиядә яшәүче халыкларның тарихи юлын, аларның төп этапларын, төп вакыйгаларын һәм аерым шәхесләрнең тарихка керткән ролен күрсәтүне бердәм тарихи күзаллау белән бирү. - Илебез тарихындагы шәхесләрне һәм аларның тарихта һәм мәдәнияттәге ролен күрсәтергә. - Ул вакытта идеяләр һәм институтлар системасын күрсәтергә. - Кешелек тарихында һәр халык үз эзен калдыруын күрсәтергә. - Гуманизм, толерантлык тәрбияләү, фикер тирәнлеге формалаштыру. Программа төзүдә кулланылды: 1. Гомуми белем бирүнең дәүләт стандартының Федераль компоненты 2 Якынча программалар тарих фәне буенча 3. “Яңа тарих” Н. В. Загладин–. Русское слово 8 сыйныф 2008 4. “Россия тарихы”. Данилов А. А. Косулина Л. Г. Просвещение 8 сыйныф 2011 5. Татарстан тарихы. И. А. Гыйлаҗев, В. И. Пискарев Казань Тарих 8 сыйныф 2005 Курсның структурасы: Россия тарихы һәм Татарстан тарихы- 46 сәгать Россия тарихы белән Татарстан тарихы синхрон- параллель өйрәнелә. 19 нчы гасырның беренче чирегендә Россия- 9 сәг. Николай I һәм аның империясе- 11 сәг. Россия 19 гасырның икенче чирегендә – 13 сәг. XIX гасыр ахыры- XX гасыр башында Россия- 11 сәг. Кабатлау- 2 сәг. Яңа тарих буенча 24 сәгать кә нигезләнгән Европа һәм дөнья үсешендә реакция һәм революцияләр 5 сәг Европа һәм дөнья үсешендә реакция һәм революцияләр 3 сәг. Европа сәнәгать үсеше юлында. Иҗтимагый һәм идея- сәяси нәтиҗәләр 4 сәг. XIX гасыр уртасы- XX гасыр башында дөньяның алдынгы илләре 5 сәг. Көнчыгыш көнбатыш йогынтысы даирәсендә 7 сәг. Укыту методик комплексы Дәреслекләр: 1. “Яңа тарих” Н. В. Загладин–. Русское слово 8 сыйныф 2008 2. “Россия тарихы”. Данилов А. А. Косулина Л. Г. Просвещение 8 сыйныф 2011 3. Татарстан тарихы. И. А. Гыйлаҗев, В. И. Пискарев Казань Тарих 8 сыйныф 2005 Укытучы өчен 1. Энциклопедия Нового времени: : М. - 2. История в лицах в 17 веке: М. Школа пресс 2000 3. Хрестоматия новой историиП. И. Осториков. 1997 4. Тестовые задания поистории нового времени Г. В. Клокова 7- 8 кл М. Школа пресс 2000 5Книга для чтения по новой истории 1640- 1870. Н. В. Овчаренко М Просвещение 6. Яңа заман тарихы” А. Я. Юдовская. Л. М. Ванюшкина– Просвещение 2001. 7 сыйныф 7. Эш дәфтәре. Я. Юдовская. Л. М. Ванюшкина– Просвещение 2003 Уку процессының информацион –компьютер яктан ныгытмасы: 1. Уроки отечественной истории до 19 века 2. СД- проект Всеобщая история 7- 8 классы Укучыларның әзерлек дәрәҗәсенә карата таләпләр. Белергә тиеш: - Төп вакыйгаларны, терминнарны, аңлатмаларны шушы тарихи чорга караган. - Өйрәнелә торган курсның хронологик рамкаларына туры килә торган төп вакыйгаларны беләргә. , аларда катнашучыларны, нәтиҗәләрен белү- Тарихи чыганакларны. - 17 гасырга формалашкан кыйммәтләр системасы һәм иң кирәкле мәдәният яңалыкларын белү. Күнекмәләр: - тарихи вакыйгаларны чагыштыру, аңлату, төп тарихи терминарның мәгънәснен аңлату. - тарихи картаны уку, - Билгеләнгән билгеләр буенча тарихи вакыйгаларны группалаштыру- тарихи чыганакка анализ һәм дисскусия алып бару, , үз фикереңне әйтү. Компетенция төрләре Информация –эзләнү Уку- кызыксыну Коммуникатив Рефлексив Профессиональ –хезмәт Шәхси үсеш Укучыларның белем күнекмәләре буенча билгеләр нормалары һәм кретерияләре. План- памятка для оценки устного ответа на уроках истории в 8 классе Оценка «пять»- ответ не требует дополнений, весь материал изложен в полном объеме. Речь хорошая. Оценка «четыре»- в изложении материала допущены не значительные ошибки и неточности. Оценка «три»- в усвоении и изложении материала имеют ся существенные пробелы, изложение не самостоятельное( наводящие вопросы учителя, помощь учащихся) , в ответе имеются существенные ошибки. Оценка «два»- главное содержание материала по вопросу не раскрыто. П лан- памятка для оценки письменных заданий виде тестов на уроках истории в 8 классе. Из 10 тестов Оценка 5 4 3 2 Правильные ответы 10 9- 8 6- 7 5

Аңлатма язуы Бу уку программасы типовой программалар рәтенә керә. Программа мәктәптә 9 сыйныфта тарих курсыннан белем бирү өчен төзелгән. Әлеге программа XX гасырдагы иң яңа тарих курсын, Россия тарихы курсын һәм Татарстан тарихы курсын өйрәнә. Программа гомуми тарих курсының XX гасыр чорын эченә ала. Бу курсның бурычы традицион һәм индустриаль җәмгыятьтәге үзгәрешләрне, периодизация юнәлешен, капитализм туу һәм үсү мәсьәләләрен, эволюцион үсешнең революцион үсештән өстенлеген күрсәтә. Шулай ук революцияне һәм реформаларны альтернатив үсеш юлы буларак күрсәтү, индустриаль революцияләргә һәм модернизациягә аяк басканны күрсәтү каралган. Программада Россия тарихы һәм Татарстан тарихы буенча куелган фактик материал укучыларда гражданлык һәм патриотик билгеләрне тәрбияләргә ярдәм итә, үз илебезнең тарихына мәхәббәт тәрбияләүгә, укучыларга эзләнүгә мөмкинлек ача һәм илебез тарихы буенча белемнәрен тулыландыра. Бу курста көнкүреш мәсьәләләренә, проваславие чиркәве, рус менталитеты, милли сәясәткә дә урын бирелә. Программа хәзерге РФда яшәүче халыкларның һәм төрле конфессия кешеләренең тарихыннан аерым сюжетларга нигезләнә. Программада итегратив формада туган якның шул периодта булган вакыйгаларын да үз эченә ала. Бу курс Россия тарихының һәм туган як тарихының XX гасырга караган чорын өйрәнә. Курсның максаты: - Европада традицион һәм индустриаль җәмгыять үсешләрен күрсәтү һәм алар белән бара торган социаль юнәлешкә игътибар бирү. - Гомуми тарихның бер өлеше законлы һәм кирәкле периоды икәнен күрсәтү. - Ул вакытта идеяләр һәм институтлар системасын күрсәтү. - Россиядә яшәүче халыкларның тарихи юлын, аларның төп этапларын, төп вакыйгаларын һәм аерым шәхесләрнең тарихка керткән ролен күрсәтү. - Илебез тарихындагы шәхесләрне һәм аларның тарихта, мәдәнияттәге ролен күрсәтү. - Ул вакыттагы идеяләр һәм институтлар системасын күрсәтү. - Кешелек тарихында һәр халык үз эзен калдыруын күрсәтү. - Гуманизм, толеранлык тәрбияләү, фикер тирәнлеге формалаштыру. Программа төзүдә кулланылды: 1. Гомуми белем бирүнең дәүләт стандартының Федераль компоненты. 2. Программы Министерства образования РФ для общеобразовательных школ. История с древнейших дней до наших дней. 5 – 9 классы. А. П. Богданов, Е. Е. Вяземский. М. : Просвещение, 2006. 3. Данилов А. А. Россия тарихы, ХХ гасыр – ХХ I гасыр башы: татар телендә төп гомуми белем бирү мәкт. 9 нчы с- фы өчен д- лек/ А. А. Данилов, Л. Г. Косулина, М. Ю. Брандт; - Казан: Татар. кит. нәшр. , 2011. 4. Загладин Н. В. Гомуми тарих. Иң яңа тарих. XX гасыр: Татар урта гомуми белем бирү мәкт. 9 нчы с- фы өчен д- лек; Русча 9 нчы басмадан Ә. М. Камалов тәрҗ. – Казан: Мәгариф, 2009. 5. Солтанбәков Б. Ф. , Иванов А. А. , Галләмова Ә. Г. Татарстан тарихы. XX гасыр – XXI гасыр башы: Татар урта гомуми белем бирү мәкт. 9 нчы с- фы өчен уку ярдәмлеге. / Русчадан М. Х. Харисов тәрҗ. – Казан: Татарстан Республикасы “Хәтер” нәшрияты, 2006. Курсның структурасы: Тематик план Россия тарихы- 4 6 сәг Гомуми тарих- 22 сәг. нигезләнгән. Барысы – 68 сәгать, атнага – 2 сәгать. № Бүлекләр Сәгать саны Россия тарихы – 4 6 сәг. 1 XIX – XX гасырлар чигендә Россия 6 2 Бөек Россия революциясе. 1917 – 1921 еллар 6 3 СССР яңа җәмгыят ь төзү юлында 8 4 Бөек Ватан сугышы. 1941 – 1945 еллар 4 5 СССР 1945 – 1953 елларда 3 6 СССР 1953 елдан ХХ гасырның 60 нчы еллары уртасына кадәр 3 7 ХХ гасырның 60 нчы еллар уртасы – 80 нче еллар уртасында СССР 3 8 СССРда үзгәртеп кору( 1985 – 1991) 3 9 Россия ХХ гасыр ахыры – ХХ I гасыр башында 5 10 Россия ХХ I гасыр башында 3 11 Контроль эшләр 2 Гомуми тарих – 22 сәг. 12 Кешелек Беренче бөтендөнья сугышыннан соң 3 13 Көнбатышның әйдәп баручы илләре 4 14 Кешелек икенче бөтендөнья сугышында 3 15 “Салкын сугыш” елларында дөнья үсеше һәм халыкара мөнәсәбәтләр 3 16 Европа һәм Төньяк Америка илләре XX гасырның икенче яртысында- XXI гасыр башында 3 17 Азия, Африка һәм Латин Америкасында модернизацияләү юллары 3 19 Өченче меңьеллык башында дөнья үсеше проблемалары 1 20 Контроль эшләр 2 Барысы: 68 Белем бирүнең өстәмә мәгълүмат чыганаклары Укытучы өчен: Саяпин В. В. , Шамрай Ю. В. История России. Подготовка к ЕГЭ- 2009. Вступительные испытания: учебно- методическое пособие. – Ростов н/ Д: Легион, 2008. Рабочие программы по истории. 5 – 11 классы( линии учебников издательств “Просвещение”, “Русское слово”) / авт. - сост. Н. И. Чеботарева. – 3- е изд. , доп. – М. : Глобус, 2009. 3. Хрестоматия по истории России 1917- 1940 Екатеренбург, 1993. 4. Тестовые задания по истории России. 9 класса. Г. В. Клокова. М. : Школа пресс, 2000. Укучылар өчен: 1. Алексашкина Л. Н. Иң яңа тарих. XX гасыр: Татар урта гомуми белем мәкт. 9 нчы с- фы өчен д- лек/ Русчадан Р. Р. Хәмидуллина, Я. М. Абдулкадыйрова тәрҗ. – Казан: Мәгариф, 2002. 2. Загладин Н. В. , Минаков С. Т. , Козленко С. И. , Петров Ю. А. Ватан тарихы. XX гасыр: Татар гомуми урта мәктәбенең 9 нчы сыйныфы өчен дәреслек. – 3 нче басма/ Русчадан Р. И. Хәлиуллина, И. Х. Хәлиуллин тәрҗ. – Казан: “Дом печати” нәшр. , 2004. 3. Солтанбәков Б. Ф. , Иванов А. А. , Галләмова Ә. Г. Татарстан тарихы. XX гасыр – XXI гасыр башы: Татар урта гомуми белем бирү мәкт. 9 нчы с- фы өчен уку ярдәмлеге. / Русчадан М. Х. Харисов тәрҗ. – Казан: Татарстан Республикасы “Хәтер” нәшрияты, 2006. Укучыларның әзерлек дәрәҗәсенә карата таләпләр Белергә тиеш: - шушы тарихи чорга караган төп вакыйгаларны, терминнарны, аңлатмаларны белү; - өйрәнелә торган курсның хронологик рамкаларына туры килә торган төп вакыйгаларны, аларда катнашучыларны, нәтиҗәләрен белү; - өйрәнелгән тарихи чыганакларны белү; - XX гасырга формалашкан кыйммәтләр системасын һәм иң кирәкле мәдәният яңалыкларын белү. Күнекмәләр: - тарихи вакыйгаларны чагыштыру, аңлату, төп тарихи терминарның мәгънәснен аңлату; - тарихи картаны уку; - билгеләнгән билгеләр буенча тарихи вакыйгаларны группалаштыру; - тарихи чыганакка анализ һәм дисскусия алып бару, үз фикереңне әйтү. Компетенция төрләре Информация –эзләнү Уку- кызыксыну Коммуникатив Рефлексив Укучыларның белем күнекмәләре буенча билгеләү нормалары һәм критерияләре «Бишле»- бар материал тулысынча ачылган, өстәмәләр таләп итми. Сөйләм төгәл. «Дүртле»- материалны сөйләгән вакытта өлешчә төгәлсезлекләр күзәтелә. «Өчле»- укытучы сораулар ярдәмендә юнәлеш бирә, материалны ачуда хаталар күзәтелә. « Икеле »- төп эчтәлек ачылмый. Язмача җавапларны бәяләү 10 тест биреме Билге 5 4 3 2 Дөрес җаваплар 10 9- 8 6- 7 5 Дәрес номеры Дәрес темасы Стандарт буенча белергә тиеш белем Максат Төп аңлатмалар Дәрес тибы Дәрес саны Өй эше Календарь дата Фактик дата 1 нче бүлек. XIX – XX гасырлар чигендә Россия – 6 сәг. Кереш. XIX гасыр ахыры – XX гасыр ба- шында дәүләт һәм Россия җәмгыяте Россия империясенең терри- ториясен, халкын, яшәү рәвешен белү. Россиянең территориясе, хал- кы, яшәү рәвеше белән та- ныштыру; Россия модерниза- циясенең үзенчәлекләрен аң- лату. Автономия, мо- дернизация, ин- дустриал ь җәм- гыят ь Әңгәмә эле- менты белән лекция 1 §1, 2, сораулар һәм биремнәр 5. 09 1894 – 1904 елларда Россиянең иҗтима- гый- сәяси үсеше 1894 – 1904 елларда Россиянең иҗтимагый- сәяси үсешендәге үз- гәрешләрне белү. Николай II шәхесенә харак- теристика бирү; хакимият һәм җәмәгатьчелек арасын- дагы каршылыкларның сә- бәпләрен аңлату. Федератив дәүләт Яңа теманы өйрәнү 1 §3, сораулар һәм биремнәр 8. 09 Тышкы сәясәт. 1904- 1905 еллардагы Рус- япон сугышы Рус- япон сугышының сәбәп- ләрен, нәтиҗәсен белү. Россиянең тышкы сәясәтенең максатлары белән таныш- тыру; Рус- япон сугышының сәбәпләрен, нәтиҗәсен аңла- ту. Рус- япон сугышы Катнаш дәрес 1 §4 сөйләргә 1 2. 09 Беренче Россия рево- люциясе. Сәяси систе- маны реформалау Россиядәге беренче революция- нең сәбәпләрен, нәтиҗәләрен белү. Россиядәге беренче револю- циянең сәбәпләрен, йомгак- ларын, әһәмиятен аңлату/ Антисемитизм, трудовиклар Яңа теманы өйрәнү 1 §5, сораулар һәм биремнәр 1 5 09 Икътисади реформа- лар П. А. Столыпин аграр реформа- сының максатларын, нәтиҗәлә- рен белү. Крестьян общинасын тарка- туның сәяси, социаль һәм икътисади сәбәпләрен аңлату; Столыпин реформасының нә- тиҗәләре белән таныштыру. Артел ь, коопера- тив, хутор Катнаш дәрес 1 §6, 7, сораулар һәм биремнәр 1 9 09 Россия Беренче бөтен- дөн ь я сугышында Беренче бөтендөнья сугышы башлануының сәбәпләрен белү. Беренче бөтендөнья сугышы- ның сәбәпләрен, 1915 – 1916 еллардагы сугыш хәрәкәтлә- рен аңлату. Позицион сугыш, экспансия Яңа теманы өйрәнү 1 §8, 9, сораулар һәм биремнәр 2 2 09 2 нче бүлек. Бөек Россия революциясе. 1917 – 1921 еллар – 4 сәг. Монархияне бәреп тө- шерү Февраль вакыйгаларын, февраль революциясенең сәбәпләрен бе- лү. Февраль революциясенең сә- бәпләрен аңлату; вакытлы хө- күмәт эшчәнлеге белән та- ныштыру. Регентлык, оеш- тыру җыелышы Яңа теманы өйрәнү 1 §10, 11, сораулар һәм биремнәр 2 6 09( 12. 09 өчен берләштерелә) Октябр ь революциясе Октябрь революциясенең сәбәп- ләрен, әһәмиятен белү. 1917 елның көзендәге гомум- милли кризисның сәбәпләрен аңлату; большевиклар хаки- мияте белән таныштыру. Аннексия, контри- буция Катнаш дәрес 1 §12, 13, сораулар һәм биремнәр Гражданнар сугышы башлану Гражданнар сугышының сәбәп- ләрен, төп этапларын белү. Гражданнар сугышының сә- бәпләрен, төп этапларын аңлату. Кызыл Армия, эс- калация Катнаш дәрес 1 §14, 15, сораулар һәм биремнәр 29 09 Кызылларның һәм акларның икътисади сәясәте Кызылларның һәм акларның икътисади сәясәтендәге төп үзгә- решләрне белү. Хәрби коммунизм сәясәтенең асылын аңлату; П. Н. Вран- гельнең реформаторлык эш- чәнлеге белән таныштыру. Хәрби коммунизм Яңа теманы өйрәнү 1 §16, 17, сораулар һәм биремнәр 3. 10 Казан губернасы XX гасыр башында XX гасыр башында төбәкнең социаль- икътисади үсешенә, иҗ- тимагый- сәяси тормышына ха- рактеристика бирә белү. Төбәкнең социаль- икътисади үсеше, иҗтимагый- сәяси тор- мышы, милли хәрәкәт белән таныштыру. Социаль- икътиса- ди үсеш, иҗтима- гый- сәяси тор- мыш, милли хәрә- кәт, революцион хәрәкәт Проблемалы сорау эле- менты белән лекция 1 §1- 4, сораулар һәм биремнәр 06 10 Казан төбәге револю- ция һәм гражданнар сугышы чорында Казан төбәгендә революция һәм гражданнар сугышы елларының вакыйгаларын белү. Гражданнар сугышында Көн- чыгыш фронтның роле; Идел буе халыкларының үзбилге- ләнү проектлары белән та- ныштыру. 1917 елгы Фев- раль революциясе, гомуммилли кри- зис, Кызыл гвар- дия, милли үзбил- геләнү проектла- ры, АССР төзелү Катнаш дәрес 1 §5- 7, сораулар һәм биремнәр 1 0 10 3 нче бүлек. СССР яңа җәмгыять төзү юлында – 6 сәг. Нэпка күчү Нэпның асылын, нәтиҗәләрен белү. Нэп вакытындагы төп чара- лар белән таныштыру; нэп- ның асылын аңлату. Концессия, азык- төлек салымы, ху- җалык исәбе Яңа теманы өйрәнү 1 §18, сораулар һәм биремнәр 1 3 10 Совет Социалистик Республикалар Союзы төзелү СССР төзелүнең сәбәпләрен, ал- шартларын белү. СССР төзелүнең сәбәпләрен, алшартларын аңлату. Суверенитет, Федерация Яңа теманы өйрәнү 1 §19, 20, сораулар һәм биремнәр 1 7 10 20 нче елларда сәяси үсеш 1920 еллар сәяси режимының төп үзенчәлекләрен белү. “Партия диктатурасы”ның асылын аңлату; сәяси ре- жимның төп үзенчәлекләрен характерлау. Бер партияле сәя- си система, сабо- таж Катнаш дәрес 1 §21, 22, сораулар һәм биремнәр 2 0 10 Татарстан республи- касы 20 елларда 20 нче еллардагы вакыйгаларны чагыштыра һәм нәтиҗә ясый белү; үз мөнәсәбәтләрен булды- ру. 20 нче еллар башында республиканың икътисади хә- лен тасвирлау; аякка бастыру чорында республика сәнә- гатен үзгәртеп коруның максатлары һәм нәтиҗәсе белән таныштыру. “Солтангалиев эше”, аякка басты- ру чоры Яңа теманы өйрәнү 1 §8- 9, сораулар һәм биремнәр 2 4 10 Социалистик индустрияләштерү СССРда индустрияләштерү үзен- чәлекләрен, нәтиҗәләрен белү. Стахановчылар хәрәкәте бе- лән таныштыру; социалистик индустрияләштерүнең үзен- чәлекләрен, нәтиҗәләрен аң- лату. Биш ь еллык план, стахановчылар хә- рәкәте Яңа теманы өйрәнү 1 §23, 24, сораулар һәм биремнәр 2 7 10 Республика тизләтел- гән яңартып кору шартларында Республиканы индустрияләш- терүне, авыл хуҗалыгын күмәк- ләштерүне белү. Төбәктә идустрияләштерүгә, күмәкләштерүгә ”Бөек боры- лыш”ка анализ ясау. Индустрияләште- рү, күмәкләштерү, “Бөек борылыш”, колхоз строе Катнаш дәрес 1 §10- 14, сораулар һәм биремнәр 0 7 11 30 нчы елларда СССРның сәяси систе- масы Сталин кул ь ты урнашуның сәбәпләрен белү Сталин культы урнашуның сәбәпләрен аңлату; массачыл репрессияләрнең социаль- сәяси мәгънәсен ачу. Шәхес кул ь ты Катнаш дәрес 1 §25, 26, сораулар һәм биремнәр 1 0 11 30 нчы елларда СССРның тышкы сәясәте СССРның тышкы сәясәтендәге вакыйгаларны белү. Советлар Союзының Ерак Көнчыгыштагы тышкы сәясә- тенең төп юнәлешләрен, Мюнхен килешүенең асылын аңлату. Мюнхен килешүе Яңа теманы өйрәнү 1 §27, сораулар һәм биремнәр 1 4 11 4 нче бүлек. Бөек Ватан сугышы. 1941 – 1945 еллар – 3 сәг. Бөек Ватан сугышы башлану Бөек Ватан сугышы башлануга китергән сәбәпләрне белү. Сугыш башланганда яклар- ның көчләре, планнары белән таныштыру; Ленинград обо- ронасының нәтиҗәләрен аңлату. Ленинград обо- ронасы Яңа теманы өйрәнү 1 §28, 29, сораулар һәм биремнәр 1 7 11 1942 елда немецлар һөҗүме һәм тамырдан борылышның алшарт- лары Бөек Ватан сугышы барышында тамырдан борлышның алшартла- рын белү. 1942 елга сугышучы яклар- ның планнары белән таныш- тыру; Сталинград сугышы нә- тиҗәләрен аңлату. Сталинград сугы- шы, холокост Катнаш дәрес 1 §30- 32, сораулар һәм биремнәр 2 1 11 СССР Икенче бөтен- дөнья сугышының соңгы этабында Бөек Ватан сугышының нәти- җәләрен белү; карта белән эшли белү. Бөек Ватан сугышында СССРның җиңүенең төп сәбәпләрен аңлату; сугыш барган җирләрне картадан күрсәтү. Депортация, де- милитаризация Комплекслы белем күнек- мәләрен кул- лану 1 §33, 34 сөйләргә 2 4 11 Республика Бөек Ва- тан сугышы елларын- да Республикада сугыш чоры ва- кыйгаларына дөрес бәя бирү. Бөек Ватан сугышы елла- рында республика тормы- шын, тылдагы тормышны анализлау. Мобилизация, “Казан каймасы” Комплекслы белем күнек- мәләрен кул- лану 1 §15- 19, сораулар һәм биремнәр 28 11 5 нче бүлек. 1945 – 1953 елларда – 2 сәг. Икътисадны торгызу Сугыштан соңгы чорда икъти- садтагы үзгәрешләрне белү. Совет икътисадының сугыш- тан соңгы хәле турында аңла- ту. Хәрби- сәнәгат ь комплексы, репа- рацияләр Катнаш дәрес 1 §35, 36, сораулар һәм биремнәр 1. 12 Тышкы сәясәт Икенче бөтендөнья сугышыннан соң СССРның халыкара хәлендә- ге үзгәрешләрне белү. “Салкын сугыш” турында аңлату. “Салкын сугыш” Яңа теманы өйрәнү 1 Контрол ь эшкә әзерлек 5. 12 Республика сугыштан соңгы елларда Республиканың сугыштан соңгы үсешенә характеристика бирү; республикада авыр промышлен- ностьне күтәрүне аңлау һәм авыл хуҗалыгы үсешен харктерлау. Сугыштан соңгы чорда рес- публиканың социаль- икъти- сади тормышын аңлату. Катнаш дәрес 1 §20- 21, сораулар һәм биремнәр 08. 12 “Россия 1904 – 1953 елларда” бүлеге буен- ча контрол ь эш Шәхесләрне, терминнарны, дата- ларны белү; вакыйгаларга дөрес бәя бирү. “Россия 1904 – 1953 елларда” бүлеге буенча алган бе- лемнәрне системалаштыру, тикшерү. Контрол ь эш 1 1 2 12 6 нчы бүлек. СССР 1953 елдан ХХ гасырның 60 нчы еллары уртасына кадәр – 2 сәг. 1953 – 1964 елларда СССР икътисады Н. С. Хрущёвның икътисади ре- формаларын белү. Н. С. Хрущёвның икътисади реформаларын бәяләү. “А” һәм “В” төр- кеме предприя- тиеләре Яңа теманы өйрәнү 1 §40, 41, сораулар һәм биремнәр 1 5 12 Янәшә тыныч яшәү сәясәте: уңышлар һәм каршылыклар СССРда 50 нче елларның ярты- сында үткәрелгән “сталинизмны бетерү” сәясәтенең нәтиҗәләрен белү. Янәшә тыныч яшәү сәясә- тенең уңышларын, каршы- лыкларын аңлату. Мораторий Яңа теманы өйрәнү 1 §42 сөйләргә 19 12 Республика 50 нче ел- лар уртасы – 80 нче елларның беренче яр- тысында 50 нче елларның икенче яртысы- 80 еллар башында республи- каның икътисади үсешендәге уңышлар һәм кимчелекле яклар турында белү; “Җепшетү” һәм “торгынлык” чоры мәдәниятлә- рен чагыштырып нәтиҗә ясый белү. Социаль- икътисади үсешнең төп тенденцияләрен һәм кар- шылыкларын, республиканың иҗтимагый – сәяси һәм рухи тормышын характерлау. Гаепсез хөкем ителүчеләрне ак- лау Проблемалы сораулар аша яңа теманы аңлату 1 §22- 25, сораулар һәм биремнәр 2 2 1 2 7 нче бүлек. ХХ гасырның 60 нчы еллар уртасы – 80 нче еллар уртасында СССР – 2 сәг. “Нык үскән социа- лизм” икътисады 1965 елгы икътисади реформа- ның нәтиҗәләрен белү. 1965 елгы аграр реформа, сәнәгатьтәге реформаларның нәтиҗәләрен аңлату; СССР икътисадын Көнбатыш илләр икътисады белән чагыштыру. Аграр реформа, сәнәгатьтәге ре- формалар Катнаш дәрес 1 §44, 45, сораулар һәм биремнәр 28 1 2 Киеренкелекне йом- шарту сәясәте: өмет- ләр һәм нәтиҗәләр Көнбатыш һәм социалистик ил- ләр белән мөнәсәбәтләрнең үзен- чәлекләрен белү. “Брежнев доктринасы”ның асылын аңлату; халыкара киеренкелекне йомшарту чо- рын тасвирлау. Интеграция, суве- ренитет Комплекслы белем күнек- мәләрен кул- лану 1 §46 сөйләргә 09 01 Республика үгәртеп кору этабында Үзгәртеп кору чорында респуб- ликаның иҗтимагый–сәяси тор- мышын характерлау. Үзгәртеп кору чорында рес- публиканың социаль- икъти- сади үсешен, иҗтимагый- сәя- си тормышын тасвирлау. Неформал хәрә- кәтләре, Татар- стан Республика- сы Катнаш дәрес 1 §26- 27, сораулар һәм биремнәр 1 2 01 8 нче бүлек. СССРда үзгәртеп кору( 1985- 1991) – 3 сәг. Сәяси системаны ре- формалау: максатлар, этаплар, нәтиҗәләр Сәяси системаның максатларын, этапларын, нәтиҗәләрен белү. Үзгәртеп кору елларында ил- дәге сәяси үзгәрешләргә бәя бирү. Хакимиятләр бү- ленеше Яңа теманы өйрәнү 1 §47, 48, сораулар һәм биремнәр 1 6 01 Хәбәрдарлык сәясәте: казанышлар һәм җи- тешсезлекләр Үзгәртеп кору елларында хәбәр- дарлык сәясәтенең нәтиҗәләрен белү. Хәбәрдарлык сәясәтенә бәя бирү; үзгәртеп кору чорында илнең рухи тормышы белән таныштыру. Хәбәрдарлык Катнаш дәрес §49, сораулар һәм биремнәр 19 01 1985 – 1991 елларда СССРның тышкы сәя- сәте “Яңача фикерләү” сәясәтенең нәтиҗәләрен белү. Социалистик бердәмлекнең таркалу сәбәпләрен аңлату; 1985 – 1991 елларда “яңача фикерләү” сәясәтенең нәти- җәләре белән таныштыру. Халыкара мөнәсә- бәтләрнең бипо- ляр системасы Комплекслы белем күнек- мәләрен кул- лану 1 §50 сөйләргә 2 3. 01 9 нчы бүлек. Россия ХХ гасыр ахыры – ХХ I гасыр башында – 3 сәг. Россия икътисады ба- зарга керү юлында 1991 елгы үзгәртеп кору про- грамммасының төп нигезләмә- ләрен, 1998 елгы финанс кризи- сы сәбәпләрен белү. Икътисади реформаларның нәтиҗәләрен, 1998 елгы фи- нанс кризисы нәтиҗәләрен аңлату. Валюта, ваучер, базар икътисады Яңа теманы өйрәнү 1 §51, сораулар һәм биремнәр 2 6. 01 1992 – 1999 елларда сәяси тормыш 90 нчы елларда Россияне сәяси реформалау барышындагы төп проблемаларны, нәтиҗәләрне белү. 1993 елгы Конституция асылын, сәяси үсеш нәти- җәләрен аңлату. Референдум, фракция Катнаш дәрес 1 §52, 53, сораулар һәм биремнәр 30. 01 Яңартылган Феде- рация төзү Федератив төзелешнең яңа прин- ципларын белү. 90 нчы еллар башында феде- ратив төзелешнең яңа прин- ципларын, нәтиҗәләрен аңла- ту. Федератив шарт- намә Катнаш дәрес 1 §54, 55, сораулар һәм биремнәр 0 2 02 Татарстан үгәртеп кору этабында Үзгәртеп кору елларында республиканың иҗтимагый һәм сәяси тормышы. Үзгәртеп кору чорында республиканың иҗтимагый –сәяси тормышын характерларга. Федератив шарт- намә 1 0 6 02 Татарстан XX- XXI га- сырлар чигендә Татарстанның шушы чордагы сәяси һәм икътисади тормышына бәя бирү. “Базарга йомшак керү” сәя- сәтенең үзенчәлекләрен ачу; 90 нчы елларда Татарстанның сәяси һәм мәдәни үсешен аң- лату. “Базарга йомшак керү” сәясәте, ре- ферендум Проблемалы сораулар аша яңа теманы аңлату 1 Контрол ь эшкә әерлек 09 02 10 нчы бүлек. Россия ХХ I гасыр башында – 3 сәг. Сәяси үсеш В. В. Путин программасын, илнең сәяси үсеше нәтиҗәләрен белү. Б. Н. Ельцинның отставкага китүе сәбәпләрен аңлату; В. В. Путинның сайлау алды программасы белән таныш- тыру; 2000 – 2007 елларда ил- нең сәяси үсеше йомгакларын аңлату. Б. Н. Ельцин, В. В. Путин Яңа теманы өйрәнү 1 §56, сораулар һәм биремнәр 1 3 02 2000 – 2007 елларда Россия икътисады Икътисади сәясәтнең төп юнә- лешләрен белү. 2000 – 2007 еллардагы икъти- сади сәясәтне бәяләү. Салым реформа- сы Катнаш дәрес 1 §57, 58, сораулар һәм биремнәр 1 6 02 Россия инновацион үсеш юлында Д. А. Медведевның программа- сын, 2008 ел вакыйгаларын, аларның нәтиҗәләрен белү. 2008 ел вакыйгаларын һәм аларның нәтиҗәләрен аңлату. Икътисади кризис Яңа теманы өйрәнү 1 Контрол ь эшкә әзерлек 2 0. 02 “Россия 1953 елдан ХХ I гасыр башына кадәр” бүлеге буенча контрол ь эш Шәхесләрне, терминнарны, дата- ларны белү; вакыйгаларга дөрес бәя бирү. “Россия 1953 елдан ХХI гасыр башына кадәр” бүлеге буенча алган белемнәрне системалаштыру, тикшерү. Контрол ь эш 1 2 7. 02 1 нче бүлек. Кешелек Беренче бөтендөнья сугышыннан соң – 3 сәг. Тынычлыкка авыр юл. Версаль- Вашингтон системасы Версаль- Вашингтон солых шартнамәсе шартларын харак- терлый белү Версаль- Вашингтон система- сының үзенчәлекләрен аң- лату; җиңүче державалар өчен Париж һәм Вашингтон конференцияләренең йомгак- лары белән таныштыру. Версаль килешүе, ратификацияләү Әңгәмә эле- менты белән лекция 1 §1, таблица тутыру 29 02 Беренче бөтендөнья сугышыннан соң Ев- ропада һәм Азиядә революцион хәрәкәт 1918 – 1919 елларда Европадагы революцияләрнең нәтиҗәләрен белү. Беренче бөтендөнья сугы- шыннан соң революцион, милли- азатлык хәрәкәтләрен характерлау; шушы хәрәкәт- ләр җәелеп киткән илләрне картада күрсәтү. III Коммунистик интернационал, милли- демократик революция Чагыштыру алымын кул- ланып яңа те- маны аңлату 1 §2, таблица тутыру 0 2 03 1920 елларда индус- триаль илләрнең сәяси тормышында суллар һәм уңнар Суллар һәм уңнар карашларын- дагы аерымлыкларның сәбәплә- рен белү. Коммунистларның һәм со- циал- демократларның аерма- лы якларын күрсәтү; Ита- лиядә һәм Германиядә фа- шизм барлыкка килү юлларын чагыштыру. Лейбористлар партиясе, попу- лизм, оппозиция, инфляция, тотали- тар дәүләт Катнаш дәрес 1 §3, сораулар һәм биремнәр 0 6 03 2 нче бүлек. Көнбатышның әйдәп баручы илләре – 4 сәг. 1929 – 1932 еллардагы бөтендөнья икътисади кризисы һәм Ф. Д. Руз- вельтның “Яңа курс”ы АКШ өчен Беренче бөтендөья сугышы нәтиҗәләрен белү; Руз- вельтның “Яңа курс” сәясәтен характерлау. АКШның лидерлык һәм кризис чорларын тасвирлау; Рузвельтның “Яңа курс” сәясәтенең чараларын һәм нәтиҗәсен ачыклау. “Яңа курс” сәя- сәте, игелекле күрше сәясәте Әңгәмә эле- менты белән лекция 1 §4, таблица тутыру 09 03 Германиядә һәм Ита- лиядә тоталитаризм. Япониядә милитарис- тик режим Германиядә, Италиядә, Япониядә демократиягә каршы режимнар- ның барлыкка килү сәбәпләрен һәм нәтиҗәләрен белү. 1930 елларда Германия, Ита- лия һәм Япония үсешендәге уртаклыкларны күрсәтү; бу илләрнең сәяси режимна- рының аерымлыкларын белү. Концентрацион лагерьлар, фа- шизм, милитаризм Эзләнү эле- менты белән катнаш дәрес 1 §5, таблица тутыру 1 3. 03( 23. 02 өчен берләштерелә) Фашизмга альтер- натива: Бөекбритания һәм Франция тәҗри- бәсе 1929 – 1932 елларда Бөекбри- таниядә һәм Франциядә кризис чагылышының уртаклыкларын һәм аерымлыкларын белү. 1929 – 1932 елларда Бөекбри- таниядә һәм Франциядә, АКШ һәм Германия белән ча- гыштырганда, кризис чагы- лышының уртаклыкларын һәм аерымлыкларын күрсәтү. Локаут, бюджет кытлыгы Әңгәмә эле- менты белән лекция 1 §3, сораулар һәм биремнәр Милитаризм һәм паци- физм халыкара арена- да 1920- 30 нчы еллардагы халыкара мөнәсәбәтләрне анализлау; дөнь- яда көчләрнең урнашу тәртибе турында нәтиҗә ясый белү. Япониянең Кытайга агрес- сиясе, Германиянең сугышка әзерләнүе, тынычландыру сәясәте турында аңлату; Ита- лиядә гражданнар сугышы башлану сәбәпләрен бирү; Мюнхен килешүен характер- лау. Пацифизм, реван- шизм, гражданнар сугышы Әңгәмә эле- менты белән лекция 1 §7- 8 сөйләргә 16 03 3 нче бүлек. Кешелек икенче бөтендөнья сугышында – 3 сәг. Бөтендөнья сугышы- ның башлангыч этабы һәм Европада “яңа тәртип”. Каршылык хәрәкәте Сугыш сәбәпләрен, этапларын белү; сугыш барган урыннарны картада күрсәтә белү. “Сәер сугыш”ның башлангыч этабын тасвирлау; Европа өчен “яңа тәртип” урнаш- тыруның төп үзенчәлекләрен аңлату; Каршылык хәрәкәте- нең сәбәпләрен һәм характе- рын ачу. Блицкриг, “сәер сугыш”, “яңа тәр- тип”, коллабора- ционистлар, холо- кост, Каршылык хәрәкәте Эзләнү дәресе 1 §9, таблица тутыру 3 0 03 Гитлерга каршы коа- лиция Гитлерга каршы коалиция бар- лыкка килү сәбәпләрен белү; “Барбаросс” планын характер- лау. Гитлерга каршы коалиция төзү процессын анализлау; “Барбаросс” планын аңлату. “Барбаросс” пла- ны, Манхэттен проекты, ленд- лиз турында закон Катнаш дәрес 1 §10, сораулар һәм биремнәр 0 3 0 4 Җиңүгә илткән авыр юл. Икенче бөтен- дөнья сугышының йомгаклары һәм сабак- лары. БМО төзелү СССР, АКШ һәм Бөекбритания хөкүмәтләре башлыкларының халыкара конференцияләре, аларда каралган мәсьәләләр, нәтиҗәләре турында белү; Икенче бөтендөнья сугышы йомгакларын анализлау; БМО максатларын һәм эшчәнлек принципларын белү. Сугыш хәрәкәтләрен харак- терлау; Икенче фронтны ачу проблмасын аңлату; Икенче бөтендөнья сугышы йомгак- ларына нәтиҗә ясау; БМО максатларын ачу. Конференция, БМО, Милләтләр Лигасы, Гитлерга каршы коалиция Чагыштыру дәресе 1 Контрол ь эшкә әерлек 0 6 04 “ XX гасырның берен- че яртысында дөнья” бүлеге буенча кон- трол ь эш Шәхесләрне, терминнарны, дата- ларны белү; вакыйгаларга дөрес бәя бирү. “XX гасырның беренче яртысында дөнья” бүлеге буенча алган белемнәрне тикшерү. “XX гасырның беренче ярты- сында дөнья” бүлеге буенча алган белемнәрне тикшерү. Контрол ь эш 1 10 04 4 нче бүлек. “Салкын сугыш” елларында дөнья үсеше һәм халыкара мөнәсәбәтләр- 3 сәг. “Салкын сугыш”ның чыганаклары һәм хәр- би–сәяси блоклар төзү “Салкын сугыш”ка китергән сәбәпләрне билгеләү; сугыштан соң барлыкка килгән хәрби блок- ларны белү. “Салкын сугыш”ның сәбәпләрен ачыклау; “Маршал планы”ның максатларын атау; хәрби- сәяси блоклар арасындагы аерымлык- ларны күрсәтү. “Маршалл пла- ны”, хәрби–сәя- си блок, Берлин кризисы Проблемалы сорау белән лекция 1 §13, таблица тутыру 1 3 04 Колониализмның җи- мерелүе. Локаль кон- фликтлар һәм халык- ара куркынычсызлык “Икенче бөтендөнья сугышы” һәм “колониаль империяләрнең җимерелүе” төшенчәләре ара- сындагы бәйләнешне белү. Колониализмның җимерелүе турында аңлату; үсеш юлын сайлау проблемаларын анализ- лау. Локаль кон- фликт, деколо- низация Әңгәмә эле- менты белән лекция 1 §14, сораулар һәм биремнәр 17 04 Иң зур державаларның партнерлыгы һәм көндәшлеге. “Салкын сугыш” сәясәте кризи- сы һәм аның тәмам- лануы “Салкын сугыш” чорында баш- ланган ашкынып кораллануның сәбәпләрен белү; халыкара киеренкелекне йомшарту юлын- да башкарылган эшләрне харак- терлау. “Салкын сугыш” сәясәте кризи- сы һәм аның тәмамлануын анализлау; халыкара киеренке- лекне йомшарту хроникасын тасвирлау. Иң зур держа- валар, дөнья- ның ике полю- сы моделе, аш- кынып корал- лану, халыкара киеренкелекне йомшарту Әңгәмә эле- менты белән лекция 1 §15, таблица тутыру 20 04 5 нче бүлек. Европа һәм Төньяк Америка илләре XX гасырның икенче яртысында- XXI гасыр башында- 3 сәг. Көнбатыш Европада һәм АКШта социаль юнәлешле базар икъ- тисадының аякка ба- суы. 1960- 1970 ел- ларда индустриаль ил- ләрдә сәяси кризис Халыкара аренада барган вакыйгаларның дөньяны әйдәп баручы илләренең эчке сәяси үсешенә йогынтысын анализлау; документлар белән эшли белү; 1960- 1970 еллардагы сәяси кри- зис симптомнарын конкрет ми- салларда күрсәтә белү. Көнбатышның әйдәп баручы илләрендә Икенче бөтендөнья сугышыннан соң уртак проблемалары белән танышты- ру; Маккартизм асылын аңлату; 1960 еллар ахыры – 1970 еллар башында Көнбатыш Европа һәм АКШ илләрендә кризис билгеләрен тасвирлау. Социаль юнә- лешле базар икътисады, яшәү миниму- мы, коррупция, дискриминация, урта сыйныф, национализа- цияләү, импич- мент Яңа теманы өйрәнү 1 §16, 17, сораулар һәм биремнәр 2 4. 04 XX гасырның икенче яртысында сәяси фи- кер эволюциясе. Мәгъ- лүмати җәмгыять бар- лыкка килү XX гасырның икенче яртысында сәяси партияләрнең төп караш- ларын бәяләү; мәгълүмати җәм- гыятьнең төп сыйфатларын белү. Еврокоммунистларның, яңа сулларның һәм социал- демо- кратларның карашларын ча- гыштыру; консерваторларның һәм неоконсерваторларның идеяләрен чагыштыру; мәгълү- мати җәмгыятьнең төп сый- фатларын ачу. Социаль юнә- лешле базар, радикализм, маргиналлар, югары технологияләр Әңгәмә эле- менты белән лекция 1 §18, 19, сораулар һәм биремнәр 2 7. 04 Көнбатыш Европада һәм Төньяк Америкада интеграция процесс- лары Көнбатыш Европа илләрендә интеграция этапларын характер- лау; әһәмияте турында нәтиҗә ясый белү. ЕИБ төзүнең төп максатларын, аларга ирешүнең шартнамәдә билгеләнгән төп чараларын аңлату; Европа интеграциясен үстерүнең төп юнәлешләрен һәм көнбатыш Европа илләрен якынайту нәтиҗәләрен харак- терлау. Интеграция, Ев- ропа икътисади бергәлеге Яңа теманы өйрәнү 1 §21, 22, сораулар һәм биремнәр 04 0 4 6 нчы бүлек. Азия, Африка һәм Латин Амер икасында модернизация юллары- 3 сәг. Япония һәм яңа индустриаль илләр Икенче бөтендөнья сугышыннан соң Япония, аның алга китү сәбәпләрен белү; үсеп килүче илләргә бәя бирү. Яңа индустриаль илләр үсешенең асылын, үзенчәлек- ләрен һәм нәтиҗәсен аңлату; Япон “икътисади могҗи- за”сын характерлау. Милли традиция, алдынгы техноло- гияләр, милли тра- дицияләр Проблемалы сораулар аша яңа теманы аңлату 1 §23, таблица тутыру 0 8 05 XX гасырның икенче яртысында- XXI гасыр башында Кытай һәм Һиндстан Кытай һәм Һиндстанның су- гыштан соңгы үсеш юлларын чагыштыру; нәтиҗә ясый белү. Кытайның социаль- икъти- сади үсешен характерлау; КХРның тышкы сәясәтендәге төп юнәлешләрне билгеләү; Һиндстанның тышкы сәясә- тендәге үзенчәлекләрне бәя- ләү. Ирекле икътисади зона Чагыштыру алымы аша яңа теманы аңлату 1 §24, 25, сораулар һәм биремнәр 11 05( 0 1. 05 өчен берләштерелә) Сахарадан көньякка таба Африка: бәйсез үсеш тәҗрибәсе Латин Америкасы: авторитаризм һәм де- мократия арасында Африка һәм Азиядә модерни- зацияләү юлларын чагыштырып нәтиҗә ясау; документ һәм карта белән эшли белү. Сугыштан соңгы чорда Латин Америкасы илләренә бәя бирү. Африканың бәйле илләрен азат итү процессын характер- лау; Африканың азат ителгән илләрен үстерүдә төп пробле- маларны күрсәтү. Аргентинада һәм Чилида сул хөкүмәтләр сәясәтенә харак- теристика бирү; Кубадагы ре- волюцияне һәм Ф. Кастроның эчке һәм тышкы сәясәтен тасвирлау; Латин Америкасы илләрендәге үзгәрешләргә анализ ясау. Апартеид, сепара- тизм, Африка бер- дәмлеге оешмасы Хәрби хунта, ха- лык бердәмлеге хөкүмәте Проблемалы сораулар аша яңа теманы аңлату 1 §26, 27, сораулар һәм биремнәр §28, сораулар һәм биремнәр 8 нче бүлек. Өченче меңьеллык башында дөнья үсеше проблемалары – 1 сәг. Хәзерге заманның гло- баль проблемалары Хәзерге заманның глобаль проблемаларын белү; икътисад- ны глобальләштерү нәтиҗәләре- нә бәя бирү. Глобаль проблемалар: сугыш куркынычы, террорчылык, ресурс һәм экологияләр проб- лемасын чишү; икътисадны глобальләштерү, аның нәти- җәләрен тасвирлау. Глобаль проб- лема, халыкара террорчылык, хи- мик һәм бактерио- логик корал Проблемалы сораулар бе- лән әңгәмә 1 Контрол ь эшкә әерлек 15 05 “XX гасырның икенче яртысында- XXI га- сыр башында дөнья” бүлеге буенча кон- троль эш Шәхесләрне, терминнарны, дата- ларны белү; вакыйгаларга дөрес бәя бирү. “XX гасырның икенче яртысында- XXI га- сыр башында дөнья” бүлеге буенча алган белемнәрне системалаштыру, тикшерү. Контрол ь эш 1 1 8 05