a2b2.ru
А2Б2 - Образовательный портал
Новости образования от A2B2

Амхъаласон мырта

Автор: Кантемирова Заира Эвриковна Опубликовано: 2016-04-11 14:15:13

Документы для скачивания

Темœ: Ǽмхъœлœсон мыртœ.

Урочы нысантœ:

 -Сфœлхат кœнын рацыд œрмœг фонетикœйœ;

 -бамбарын кœнын сывœллœттœн,цавœр мыртæ  сты œмхъœлœсонтœ, куыд равзœрынц œмœ цавœр хуызтыл дих цœуынц;

 -бакусын сывœллœтты ныхасы рœзтыл;

-гуырын сœм кœнын уарзондзинады œнкъарœнтœ сœ Райгуырœн бœстœмœ( дзырд «патриот»-ы лексикон нысаниуœгыл бакусгœйœ, œмбисœндты мидис œвзаргœйœ)

 

Урочы фœлгонц: интерактивон тренажёр зылангон œмœœзылангон мыртœй, Дзуццаты К. œмдзœвгœ «Хъахъхъœнут цъœх бœлœстœ,кœстœртœ!»,Коцойты А. сатирикон ныв «Рагœй дœр иухуызœн уыдыстœм», œмбисœндтœ райгуырœн бœстœйы тыххœй...

                                          Урочы цыд:

  1. Бацœттœгœнœн хай.

Ахуыргœнœджы раныхас: Сывœллœттœ, куыд бамбœрстат, афтœмœй нœ абоны урок цœхгœр хицœн кœны иннœ уроктœй. Куыд уœм кœсы, цœмœй?(Абоны урокмœ нœм œрбацыдысты сœрмагонд уазджытœ)

-Тынг раст. Ацы буц уазджытæ уын уœ хорзы кой фехъуыстой œмœ, œцœгœйдœр афтœ у, уый фенынмœ œрбацыдысты.Уый ныл œвœры бœрнон œмœ ахсджиаг хœс. Уымœ гœсгœ сымах хъуамœ райсат…..(5)

-Уый тыххœй та уœ хъœуы…?.(лœмбынœг хъусын ахуыргœнœгмœ, активонœй архайын урочы, хорз зонын рацыд œрмœг).

А) Фронталон œрфарст рацыд œрмœгœй.

  • Нœ зœрдыл-ма œрлœууын кœнœм,цавœр œвзагзонынады хай райдыдтам ахуыр кœнын?(Фонетикœ)
  • Цы у фонетикœ, цы ахуыр кœны? (Фонетикœ у œвзагзонынады хай,кœцы ахуыр кœны œвзаджы мырон сконд).
  • Цы у мыр, цœмœй хицœн кœны дамгъœйœ? (Мыр у œвзаджы арœзтадон œрмœг. Дамгъœ мах кœнœм уынгœ œмœ хъуысгœ, мыр та œрмœстдœр хъусгœ).
  • Уœ зœрдыл-ма œрлœууын кœнут, цавœр мыртыл ныхас кодтам ай размœйы урочы?(хъœлœсонтыл)
  • Цавœр мыртœ хонœм хъœлœсонтœ? (Хъœлœсы руаджы цы  мыртœ равзœрынц, уыдон хонœм хъœлœсонтœ).

 

Сфœлдыстадон диктант.

(Лœвœрд дзырдтимœœрхъуыды кœнут дзырбдœстытœ, фœнысын дзы кœнут дзырдбасты компоненттœ,зонгæ орфограммæты бын хахх кæнут)

Райгуырœн бœстœ,  арф кœмттœ,  рœсугъд œрдз,  цъитийы дœттœ, хъуыстгонд адœм.

-Сывœллœттœ, бакœсут-ма фыццаг дзырдбаст. Чи мын бамбарын кœндзœн, цы у райгуырœн бœстœ,уый?(Адœймаг кœм райгуыры,йœ фыццаг къахдзœфтœ кœм акœны, хуры хъарм тынты œндœвдад фыццаг хатт йœ буарыл кœм банкъары, уый у райгуырœн бœстœ).

-Цавœр дзырдтœй ма йœ ис зœгъын?( Фыдыбœстœ, Фыдыуœзœг,ныййарœг зœхх).

-Цавœр œмбисœндтœ зонут фыдыбœстœйы тыххœй?(Интерактивон фœйнœгыл œвдыст цœуы слайд№1)

(Фыдыбœстœ ныййарœг мадау адджын у.

Ǽнахуыр бœсты œлдарœй дœр зын цœрœн у.)

-Ныффыссут-ма дзы иу уœ тетрœдты œмœ йœ равзарœм синтаксисон œгъдауœй.

Фыдыбœстœ ныййарœг мадау адджын у.

-Цœуыл нœ ахуыр кœнынц ацы œмбисœндтœ?(Уарзын нœ Райгуырœн бœстœ).

-Зœгъут-ма, сывœллœттœ, исчи уœ зоны, куыд хуыйны œгœрон уарзтœй йœ фыдыбœстœ чи уарзы, ахœм адœймаг?(Патриот).

- Фонетикон æгъдауæй-ма йæ равзарæм.(Иумæйагæй æвзарæм дзырд «патриот» фон.æгъд)

-Сывœллœттœ, нœ абоны урокмœ нœм сœрмагонд уазджытœй уœлдай œрбацыдысты уазœгуаты драмон къоррды уæнгтæ. Семœ œрбахастой чысыл аивадон хуын. Уыдон уын равдисдзысты Коцойты А сатирикон ныв «Рагœй дœр иухуызон уыдыстœм». Бакœсут-ма йœм œмœ зœгъут, йœ архайджыты йын ис схонœн патриоттœ?

«Рагœй дœр иухуызон уыдыстœм».

(Туаллœгты А œмœ Сихъоты С)

(Ацы нывы архайджыты нœй схонœн патриотœ, уымœн œмœ сœ зондахасты райгуырœн бœстœйы œмбарынад сдызгъуынтœ ис. Уыдон не мбарынц, œхца, мулк  рœстœгмœйы хорздзинœдтœ кœй сты, уый)

- Сывœллœттœ, сымахœн та уœ бон у уœхи схонын патриоттœ?(О).

-Цœмœй бœрœг у?(сывœллœттœ дœттынц сæ хъуыдытæ)

Ахуыргæнæджы раныхас: Фыдыбœстœмœ уарзондзинад  у  уœрœх œмœ бирœвœрсыг œмбарынад. Уый нœ хицœн кœны œрмœстдœр сœрыстыр уœвын дœ бœстœйæ, йœ кадыл ын кад œфтауынœй, йœ намысыл-намыс, фœлœ ма нœ алфамблай цы œрдзон рœсугъддзинад ис, уый бахъахъхъœнын, œнœхъуаджы къахыргонд куыд нæ цœуа, уымæй дæр. Фыдыбæстæ уарзæйæ хъуамæ ацы фарстаты дæр уæм  иузæрдион архайджытæ. Байхъусœм-ма Дзуццаты К (нæ хъæуы хъœдгœс) цы œмдзœвгœ ныффысста, уымœ œмœ зœгъут, цœуыл нœ ахуыр кœны, уый.

              «Хъахъхъœнут цъœх бœлœстœ , кœстœртœ!»

(мæхæдæг æмбæлгæ хъæлæсы уагæй кæсын зæрдывæрдæй æмдзæвгæ)

                       Ǽмдзœвгœйы фœстаг строфа œвдыст цœуы  

                          Интерактивон фœйнœгыл.

 

                      Хъахъхъœнут цъœх бœлœстœ кœстœртœ

                      Уыдонœ уœ рœуджытœн- сœ куыст.

                      Ǽрдзœн ут кœддœриддœр хœлœрттœ!

                      Зонут: œнкъарынц бœлœстœ дœр рыст!

 

  • Цœмœ œмœ кœмœ сиды автор ацы рœнхъыты?
  • Ǽрœвœрут цухгонд œрхœцœн нысœнттœ лœвœрд скъуыддзаджы.
  • Сырхœй фыст  дамгъœтœ ис схонœн хъœлœсонтœ?(Нœй)

-Тынг раст! Цымæ цæуылнæ? ( Хъœлœсон мыртœ дзургœйœ уœлдœф уœгъдибарœй рацœйы дзыхœй, ахœм мыртœ нœ бон у изœрмœ дœр зарын(уœлдœф нын фаг куы кодтаид,уœд).

 

-Азарут-ма дамгъœ «ХЪ», «Б»….Бауыдзœн сæ уœ бон азарын,œви нœ? Цы хъыгдарœг уœ ис?(Ацы мыртœ нœ бон азарын нœ бауыдзœн,уымœн œмœ уœлдœф уœгъдибарœй на рацœуы нœ дзыхœй, сœмбœлы дзы къуылымпыдзинœдтыл-былтœ,дœндœгтœ,œвзаг).

-Сывœллœттœ. Уыцы къуылымпыдзинœдтœ уœлдœф куы ратоны, кœнœ сыл йœхи куы рахафы,уœд сœвзœры сыбыртт. Хъœлœс та кœм равзœры? (Хурхыуадындзтœ уœлдœф куы ратоны,уœд ныззыр-зыр кœнынц œмœ сœвзœры хъœлœс).

-Уœдœ цœй руаджы арœзт œрцыдысты ацы мыртœ?(Хъœлœс œмœ сыбыртты руаджы).

Ацы мыртœ нœй схонœн хъœлœсонтœ, уымœн œмœ арœзт сты хъœлœс œмœ сыбыртты руаджы.Уыдонœн ис œндœр сœрмагонд ном «œмхъœлœсонтœ».

Хœс: Афыссут-ма ацы термин уœ тетрœдты œмœ йœ равзарут дзырды хœйттœм гœсгœ.

                ǼМХЪǼЛǼСОНТǼ.

 

Эксперементалон куыст.(Интерактивон фœйнœгыл)

Абару œмœ зœгъут, цœй руаджы арœзт œрцыдысты ацы мыртœ.

З-    хъœлœс+ сыбыртт

С-     Сыбыртт Д-    Хъœлœс œмœ сыбыртт Т-      сыбыртт.

(  1 фœрœз:Сывœллœттœœнгуылдзтœœвœрынц хурхы уадындзтыл, дзурынц мыр  œмœ  бафиппайынц, хурхыуадындзты зыр-зыр—зылангон мырты равзœрд.

2 фœрœз : сœхгœнынц хъустœ æнгуылдзтæй. Дзургœйœ тынгдœр цы мыр хъуысы, уый у зылангон, иннœ-œзылангон)

-Кœцы мыртœ сымахмœ гœсгœ ис схонœн зылангонтœ,кœцытœ та œзылангонтœ? Цæмæн?

Хатдзœг: Зылангон мыртœ арœзт цœуынц хъœлœс œмœ сыбыртты руаджы, œзылангонтœ та-œрмœст сыбыртты руаджы.

 

Бакусын чиныджы цы теоретикон œрмœг ис, уыимœ(сывœллœттœ кœсынц параграф œмœ йœœвзарœм.

 Рацыд œрмœг ныффидар кœнынœн баххœст кœнын:

Интерактивон тренажёр,

Фœлтœрœн №178.

Ныхасы рœзт:  Интеративон фœйнœгыл  хœслœвœрд

(Лœвœрд дзырдты къордœй саразут хъуыдыйœдтœ, хъуыдыйœдтœ бœрœг бœлвырд фœткыл равœрут, цœмœй сœ рауайа чысыл текст. Ныффыссæм-ма йæ нæ тетрæдты).

1) Дœргъœвс, Ирыстоны, у, Быдыры, нымаддœр, иу хъœутœй.(Ирыстоны нымаддœр хъœутœй иу у Быдыры Дœргъœвс)

2) Хъœу, нœ, равзœрд.1882 , азы.(Нœ хъœу равзœрд 18832 азы)

3)Уый , рœсугъд, œрбынат, хъœбысы, кодта, œрдзы.( Уый œрбынат кодта рœсугъд œрдзы хъœбысы).

4)Йœ, нымад, Темыр, бындурœвœрœгыл, цœуы , Темыр.(Йœ бындурœвœрœгыл нымад цœуы Фидараты темыр).

4)Рефлекси.

                                                       æз

 

Базыдтон                        ныхъхъуыды кодтон       сахуыр дæн

 

5) Хœдзармœ куыст

Пар 27, Цы текст ныффыстам нœ тетрœдты, уым бахахх кœнут зылангон œмœ œзылангон мыртœ.

Оставить комментарий: