Ике телем-ике канатым”

“ Ике телем- ике канатым ” Цели и задачи: 1) дать понять необходимости знания двух языков: русского и татарского; 2) показать сходство и связь между двумя языками; 3) воспитывать у детей любовь к языкам, культуре двух народов через народное творчество: сказки, пословицы, песни и др. Оборудование: 1) портреты поэтов: Г. Тукая, А. С. Пушкина; 2) Интерактивная доска, музыкальное сопровождение; 3) Выставка книг Г. Тукая, А. С. Пушкина; словари русско- татарского языков; 4) Плакат со словом «ТАТАРСТАН»; красочно оформленные стенды о русском и татарском языках: « ИКЕ ТЕЛЕМ- ИКЕ КАНАТЫМ»- «ДВА ЯЗЫКА- ДВА КРЫЛА»; «ЗИРӘКЛӘ Р ”, “ТАПКЫРЛАР”; “ РУССКИЙ ЯЗЫК- НАСТОЯЩИЙ, СИЛЬНЫЙ, ГДЕ НУЖНО- СТРОГИЙ, СЕРЬЁЗНЫЙ, ГДЕ НУЖНО- СТРАСТНЫЙ, ГДЕ НУЖНО- БОЙКИЙ И ЖИВОЙ». А. Н. ТОЛСТОЙ, «Мощь и величие татарского и русского языков является неоспоримым свидетельством великих жизненных сил татарского и русского народов, их высокой национальной культуры и славной исторической судбы ». ПРОГРАММА ДЛЯ ВЕДУЩЕГО. 1. Алып баручы: - Уважаемые учителя, дорогие ученики! 26- 04- день родного языка. Нашим родным языком является русский язык, великий, могучий русский язык, язык Пушкина, Тургенева, Лермонтова, Достоевского и многих- многих других великих людей, язык наших родителей, бабушек и дедушек.  Каждый человек должен любить свой родной язык. Но не только любить, но и знать. Вы можете сказать: м ы любим наш родной русский язык, изучаем. А при чём тут татарский язык? А где мы живём? Живём мы с вами в большом государстве- в России, одним из составляющих которого является наша малая Родина- Татарстан. А в Татарстане государственными языками являются и русский язык, и татарский язык. Все мы, кто живёт в Татарстане- татарстанцы. И мы обязаны знать оба языка. У татарского народа есть замечательная пословица «ТУГАН ТЕЛЕН ЯРАТМАГАН КЕШЕ БАШКАЛАРНЫҢ ТЕЛЕН ЯРАТМЫЙ» - кто не любит свой родной язык, тот не может любить другие языки. Зание татарского языка нам поможет глубже узнать прошлую и настоящую историю нашей республики, к ультуру и тадиции татарского народа. Зная татарский язык, мы сможем читать татарскую художественную литературу: с казки, стихи, рассказы, петь песни на татарском языке, смотреть и слушать татарские передачи по ТВ и радио. Наш сегодняшний праздник мы посвящаем этим двум языкам. И назвали мы его: “ ИКЕ ТЕЛЕМ- ИКЕ КАНАТЫМ”- “Два языка- два крыла”. 2. Укучылар татар һәм рус телләрендә шигырьлә р укыйлар. 1) Культура каждого народа Жемчужина добра. Татарский ласковый язык Всем выучить пора. 2) Взрослый ты или ребёнок, Ты должен понимать- Раз в Татарстане живёшь, Татарский надо знать. 3) Туган оясыннан аерылган кош Кайтырына мәңге юл тапмый. Туган телен яратмаган кеше Башкаларның телен яратмый. 4) Чтобы занимать какой- то пост, Людьми руководить, Ты на обоих языках Обязан говорить. 5) Тату булу  һәрчак кирәк икән Кайда барса ң, кайда йөрсәң дә. Инглиз һәм татар телен белү кирә к, рус телен яхшы яхшы белсәң дә. 6) Татарча да яхшы бел, Русча да яхшы бел. Икесе дә безнең өчен Иң кирәкле затлы тел. 7) Тел кешене дус ит ә, Бер- берсенә беркетә. Белегез рус телен Һә м өйрәнегез татар телен. 8) Төрле- төрле телдә сөйләшсәк т ә, Төрле- төрле милләт булсак та, Тик бер безнең туган илебез, Тик бер безнең туган җиребез: У л- Татарстан! 3. Алып баручы а) к омандалар белән таныштыра: “ ЗИРӘКЛӘ Р ”( 1 команда укучылары исемнәре) ; “ ТАПКЫРЛАР( 2 команда укучылары исемнәре) ; б) судьялар белән таныштыра( 3 югары сыйныф укучысы һәм укытучылар) . 4. 1 тур- кем беренче бирелгән хәрефләрдән җөмлә төзи? - 1 очко. М, Е, Л, Е, Т, Е, К, И- М, Ы, Т, А, Н, А, К, Е, К, И. 5. 2тур- кем беренче һәм дөрес җавап бирә- 1очк о( дөрес тәртиптә урнаштырырга) 1) ОСНОВАНИЕ КАЗАНИ; 2) КРЕЩЕНИЕ РУСИ; 3) ПЕРВЫЙ ПОЛЁТ ЧЕЛОВЕКА В КОСМОС; 4) БОРОДИНСКАЯ БИТВА; 5) ВЕЛИКАЯ ОТЕЧЕСТВЕННАЯ ВОЙНА. 6. ТАМАШАЧЫЛАР БЕЛӘН УЕН “ТАТАРСТАН ”( бирелгән сүздәге хәрефләрдән яңа сүзләр төзү) . Җиңүчегә- приз. 7. Жюри 1- 2нче турларга нәтиҗә ясый. 8. Җыр тыңлау “МИН ЯРАТАМ СИНЕ, Т АТАРСТАН”. ( Р. Р әкыйпов шигыре, Р. Андреев көе. ) Мин яратам сине, Т атарстан, Ал таңнарың өчен яратам, Күк к үкрәп, яшен яшьнәп яуган Яңгырларың өчен яратам. Мин яратам сине, Т атарстан, Горур халкың өчен яратам, Җан эреткән, әнкәм теле ң өчен, Татар теле ң өчен яратам. Мин яратам сине, Т атарстан, Киң күңелле Казан каласын. Илем бакчасында, Т атарстан, Ал канәфер булып янасың. 9. 3тур: Татарстан һә м Казан турында сорауларга җавап бирү. ” Зирәкләр ”к омандасына соралар: - Казанда ничә район бар? - Татар дәү л әт академия театы кем исемен йөртә? - Казан университеты кайчан ачылган? / 1805, 1806, 1804/ - Кайчан Татарстан халкы Республика көнен билгелә п үтә? - “Казан” утасында ни бар? - Татарстан флагында нинди төслә р бар? - Сөембикә манарасы ничә катлы? - Татаррстан гимнының авторы кем? - Б өтен дөньяга танылган татар балетмейстеры кем? - Казан университетының беренче ректоры кем? : “ Тапкырлар ” к омандасына сораулар: - Казада ничә театр бар? - Опера һә м балет театры кем исемен йөртә? - Татарстан Д әүләт музее кайчан ачыла? / 1864, 1894, 1876/ - Казанга ничәнче елда 1000 яшь   тулды? - “Татарстан” уртасында нәрсә бар? - Татарстан гербында нәрсә сү р әтләнгән? - Җиде катлы манара исемен йөртүче ханбикә кем ул? - Татарстанның дәү л әт гимны кайчан кабул ителә? - Казан Кремле янында кайсы язучыга һәйкәл келган? - Татарстан Республикасының беренче Президенты кем? 10. 4тур( Татар теле һәм әдәбияты буенча биремнәр) . 1) Спроси: т епло ли в школе? Спроси: х олодно ли на улице? - мәктә пт ә җылымы? - урманда салкынмы? - мәктә пт ә җылыме? - урамда салкынмы? - сыйныфта җылымы? - у рамда җылымы? - мәктә п җылымы? - уамда җылыме? 2) Җөмләне тәмамлагыз: - Шампунь белән. . . . . . . . Тарак белән. . . . . . . . . А) идән юам, б) чә ч юам, в) чәч тарыйм, г) кул юам, д) юынам, е) бит сөртәм. 3) Буш урынга тиешле кушымча куегыз: М инем аш. . . . . килә. ( ейсем, ыйсым, ым) Тә р җемәнең кайсысы дөрес түгел: урманда- в лесу; урманга- в лес; урманнарда- в лесу. 4) Хатаны табыгыз: к ибеткә- юнәлеш килеше; каләмне- урын- вакыт килеше; мәктәпнең- иялек килеше. 5) ” Туган тел” шигыренең авторы кем? 6) Казанда нинди язучыларның музейлары бар? 7) ” Моабит дәфтәре ”н ең авторы кем? 11. Тамашачылар белән уе н( дөрес җавапка- приз) : - “Су анасы”әкиятен кем язган? / Г. Тукай/ - Татар халкының бәйрәме. / сабантуй/ - Яңа ел кайчан башлана? / 1нче гыйнварда/ - Җиләккә кайчан баралар? / җәй к өне/ - Елның ничә фасылы бар? / 4/ - Мәктәптә эшли, балалар укыта. К ем ул? - М. Җәлил кем ул? - Татарстанда дәүләт теле нинди? - Кыш көне нәрсә ява? - Россиядә Президент кем? 12 Жюри 3- 4 нче турларга нәтиҗә ясый. 13. 5тур 2конкурстан тора: 1) конкурс “СКАЗКИ ПУШКИНА И ТУКАЯ”: - Сколько раз закидывал старик невод в тот день, к огда поймал золотую рыбку? - С какими словами царица обращалась к волшебному зеркалу? - Как звали сына царя Салтана? - Сколько раз посылала старуха старика к рыбке? - За какую плату согласился работать Балда? - Имя героя сказки « Ш үрәле”. - Что украл мальчик на берегу реки у водяной? - Кому пренадлежала золотая гребень? 2) конкурс по знаниям русского языка: - Выберите “лишнее” слово- определение, о бращение, дополнение; - приставка, л ексика, суффикс. - Раскройте скобки: ( с) горы( с) бежал поток проворный. Язы( до) К иева( до) везёт. 3) Превратите “Ночь” в “День”; “ Каз ” в “Көн”, и зменяя в каждом слове толко одну букву. 4) Закончите пословицу: - “Не гордись званием, . . . . . . . . ”; - “Терпение и труд. . . . . . . . ”; - “По одёжке встречают, . . . . . . . . ”; - “Что написано пером, . . . . . . . . . ”; - “Кем эшләми, . . . . . . “; - “ Эш беткәч, . . . . . . ”. 14 “ Туган тел”җыры. И туган тел, и матур тел, Әткәм, әнкәмнең теле. Дөньяда кү п нәрсә белдем Син туган тел аркылы. Иң элек бу тел белән Әнкәм бишектә көйләгән. Аннары төннә р буе Әбкәм хикәят сөйләгән. И туган тел! Һәрвакытта Ярдәмең берлән синең. Кечкенәдән аңлашылган Шатлыгым- кайгым минем. 15. 5турга нәтиҗә һәм барлык биремнәргә йомгак ясау. Алып баручы: Кадерле дуслар! Бәйрәмебез ахырына якынлашты. М ин сезне бүгенге бәйрәмебез белән тәбрик итәм һәм уңышлар телим Дорогие друзья! . Вот и подошёл к концу наш праздник. Б ольшое спасибо вам за участие в нашем празднике. Мощь и величие татарского и русского языков является неоспоримым свидетельством великих жизненных сил татарского и русского народов, их высокой национальной културы и славной исторической судьбы. 16. Бүләклә р тапшыру. ЛИТЕРАТУРА: Журнал “МӘГАРИФ”- 2006; “ Сценарии классных часов »м- 2002; Газета « Ачык дәрес»- 2007; Татар теле дәреслекләре.